10. Daire 1996/3205 E. , 1999/2123 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/3205
Karar No : 1999/2123
Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Maliye Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Davacı banka adına Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ve Cezai Faiz tahakkuk ettirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; davanın reddine karar veren … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı öne sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacı banka şubesi nezdindeki Döviz Tevdiat Hesabından yurtdışına yapılan havalelerin, ithal edilen mal karşılığında yapıldığı inceleme raporuyla belirlenmişse de banka şubesi; ithalata aracılık eden banka olmadığından 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Hakkında karar uyarınca fon kesintisi yapmaktan sorumlu tutulamaz. Dolayısıyla davacı bankanın sorumlu bulunduğundan bahisle adına cezai faizli Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu tahakkuk ettirilmesinde hukuka uyarlık bulunmaktadır.
Açıklanan nedenle, davacı temyiz isteminin kabulüyle, davanın reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan, İdare Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava; davacı bankanın … Şubesinde açılmış bulunan döviz tevdiat hesabından yurt dışına yapılan havalelerin, ithal edilen mal bedeli olduğundan bahisle 6183 sayılı Yasanın 37.maddesi uyarınca Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ve cezai faiz tahakkukuna ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince; 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Hakkında Kararın 3/d maddesinde, kabul kredisi, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalattan % 1 oranında fon kesintisi alınacağının, 5.maddesinde, fon kesintilerinin yatırılmasından ithalata aracılık eden bankaların veya özel finans kurumlarının sorumlu olduğunun, 8.maddesinde ise fona yatırılacak tutarların ve bunlara tahakkuk ettirilecek cezai faizlerin tahsilinde 6183 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanacağının belirtildiği, dava konusu olayda, kağıt firmalarının 1990 yılı kağıt ithalatlarının incelenmesi sırasında … firmasının, normal ithalat bedellerinin transferi dışında, bankalar aracılığıyla mal bedellerinin ödenmesi amacıyla yurtdışına bir takım döviz transferinde bulunduğunun tespit edildiği, bu transferin davacı bankanın bir şubesindeki döviz tevdiat hesabı kanalıyla gerçekleştirildiğinin anlaşılması nedeniyle transfer edilen miktar üzerinden kaynak kullanımı destekleme fonu priminin cezai faiziyle birlikte ödenmesinin davacı bankadan istenildiği, dava dosyası içindeki Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı inceleme raporuyla davacı banka şubesi kanalı ile yurt dışına mal bedeli ödemek amacıyla havale suretiyle transfer yapıldığının ortaya konulduğu, buna göre aktarılan mevzuat hükümleri gereğince tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı banka; ithalata aracılık etmediğini, hakkında inceleme yapılan firmaya kredi kullandırmadığını öne sürerek kararın temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 4/b maddesinde; Türkiye’de yerleşik kişilerin beraberlerinde döviz bulundurmalarının, bankalar, yetkili müesseseler ve özel finans kurumlarından döviz satın almalarının, dövizleri bankalarda açacakları döviz hesaplarında tutmalarının, efektif olarak kullanmalarının, bankalar ve özel finans kurumları vasıtasıyla yurt içinde ve yurt dışında tasarruf etmelerinin serbest olduğu belirtilmiştir.
7.6.1988 tarih ve 19835 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 88/12844 sayılı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Hakkında Kararın “Fonun Kaynakları” başlıklı 3.maddesinin (d) bendinde fonun kaynakları arasında; kabul kredisi, vadeli akreditif ve mal mukabili şekline göre yapılan ithalattan % 1 oranında yatırılacak tutar sayılmış olup aynı Kararın 5.maddesinde, fon kesintilerinin yatırılmasından kredi kullanan veya krediyi kullandıran veya kredi kullanılmasına ve ithalata aracılık eden bankaların ve özel finans kurumlarının sorumlu olduğu belirtilmiştir.
32 sayılı karar ile Türkiye’de yerleşik kişilerin beraberlerinde döviz bulundurmaları ve bu dövizleri bankalar veya özel finans kurumları vasıtasıyla yurt içinde ve yurt dışında serbestçe tasarruf etmelerine imkan tanınmıştır.
Dava dosyası içinde bulunan konu ile ilgili inceleme raporundan; … firmasının 1990 yılı kağıt ithalatlarının incelemeye alınması üzerine, anılan firmanın sahibi olan şahsın yeğeninin davacı banka şubesindeki döviz tevdiat hesabının 5.10.1989 – 31.12.1991 tarihleri arasında işlem gördüğü, firma sahibinin ifadesinde, yeğeni adına açılan döviz tevdiat hesabından yurt dışına yapılan transferlerin kağıt ithalatını gerçekleştirmek amacıyla yapıldığını belirttiği, adına hesap açılan yeğenin de, banka işlemlerini amcası adına ve onun talimatıyla yürüttüğünü ifadesinde beyan
ettiği, buna göre firmanın yurt dışı döviz transferlerini ithal ettiği mal bedelini ödemek amacıyla yaptığı anlaşılmaktadır.
Ancak; İthalatçı … Firması sahibinin yeğenine ait olan döviz tevdiat hesabının, yukarıda anılan 32 Sayılı Karar çerçevesinde Türkiye’de yerleşik her kişinin açma hakkına sahip olduğu bir hesap niteliğinde olması, bu hesaptan yapılan işlemlerle ilgili olarak davacı banka şubesinin 88/12944 sayılı kararda belirtildiği şekilde ithalata aracılık eden banka sıfatının bulunmaması karşısında, ithalatta tahsili gereken kaynak kullanımı destekleme priminin tahsil edilememesinden davacı Bankayı sorumlu tutmaya olanak bulunmamaktadır. Bu durumda sorumluluk; döviz tevdiat hesabını kullanarak ithal edilen mal karşılığı ödeme yaptığı tespit edilen ithalatçı firmaya aittir. Dolayısıyla davacı bankanın kambiyo mevzuatına uygun bankacılık işlemleriyle, döviz tevdiat hesabı sahibi müşterisinin havale emirlerini yerine getirmesinden dolayı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ödemesinden sorumlu tutularak cezai faizli Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu tahakkuk ettirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesine uygun bulunan davacı temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine 29.4.1999 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X) : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar temyizen incelenen idare mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden anılan kararın onanması gerektiği düşüncesiyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.