10. Daire         1996/10055 E.  ,  1997/903 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/10055
Karar No : 1997/903

Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü – ANKARA
Vekili : …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması davacı tarafından istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava; ihalesi yapılarak sözleşmeye bağlanan inşaat sözleşmesinin Sayıştay’ca tescil edilmemesi nedeniyle iptaline ilişkin davalı idare işlemi ile işlemin dayanağı olan Sayıştay Daireler Kurulunun 2.2.1994 tarih ve 861/1 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Sayıştay’ın idari ve yargısal olmak üzere iki ana görevi bulunmaktadır. Sayman hesaplarının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanması gibi kararlar yargısal nitelikte olmasına karşın, Sayıştay Daireleri ve Daireler Kurulunun sözleşme ve bağıtın tescili işlemi sırasında verdikleri kararlar idari öndenetim niteliğindedir. Sayıştay Kanununun 32. maddesine göre, Sayıştay Daireler Kurulunun, mevzuatın açıkça yasaklamadığı konulardan dolayı geri gönderdiği sözleşme ve bağıtlar, ita amirinin sorumluluğu yüklenmesi durumunda uygulanabilmektedir.
Sayıştay’ca geri çevrilen ve ita amirince de sorumluluk üstlenilerek uygulanmayan sözleşmelerden dolayı ilgililerin, Sayıştay’ın tescil etmeme işlemini idari yargıda davaya konu etmeleri mümkündür.
Dosyanın incelenmesinden; davacı ile aynı ihaleye katılmak üzere gerekli belgeleri yeterlik komisyonuna sunan bir şirkete yeterlik belgesi verilmemesi suretiyle, ihalede rekabetin gerçekleşmesinin engellenmiş olması nedeniyle ihalenin tescil edilmemesi ve Sayıştay’ın tescil etmeme işlemine dayanılarak tesis edilen ihalenin iptaline ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının yukarıdaki gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince 2577 sayılı Yasanın 17/2 maddesine göre duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği düşüldü.
Dava; davalı idare tarafından 8.11.1993 tarihinde ihalesi yapılarak,ihaleyi alan davacı şirket ile sözleşmeye bağlanan … Merkez 2500 kişilik spor salonu inşaatı işinin ihalesinin iptaline ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan 2.2.1994 tarih ve 861/1 sayılı Sayıştay Daireler Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasında, bu kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının, ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının amaçlandığının belirtildiği, aynı konuya 3.6.1990 tarih ve 20537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Merkez Muhasebe ve İhale Yönetmeliğinin 15. maddesinde de yer verildiği; öte yandan, aynı yönetmeliğin 27. maddesinde, idarece ihalelerin en elverişli koşullarda sonuçlandırılmasının sağlanması amacıyla, isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlilik ve niteliklerin aranabileceği, bunları tesbite yarayan belgelerin neler olduğunun şartnamelerde gösterileceği, isteklilerin şartnamede yazılı belgeleri eksiksiz vermek ve Türkiye’de tebligat için adres göstermek zorunda olduklarının vurgulandığı, buna ilişkin Yapım İşleri İçin Kapalı Teklif Usulü ile İhale Şartnamesinin “İhaleye Girebilme Şartları” başlıklı 4. maddesinde, ihaleye katılacak gerçek veya tüzel kişi veya kişelerde aranacak niteliklerin sayıldığı, isteklilerin tüzel kişi olmaları halinde maddenin D/b bendi uyarınca tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerini; istekliler adına vekaleten iştirak ediliyor ise (E) bendi uyarınca adına teklifte bulunulacak kimselerin vekaletnameleri ile vekaleten iştirak edenin noter tasdikli imza sirkülerini vermelerinin şart koşulduğu; ayrıca ihale şartnamesine ek özel şartnamenin (E) fıkrasında ise, istekli şirket ise, şirket ortaklarını, ortakların hisse durumlarını, yönetimdekilerin görevlerini belirten kanıtlayıcı belgelerden (Ticaret Sicil Gazetesi, Ticaret Sicil Memurluğundan alınmış belge, şirket ana sözleşmesi) birini vermesi ve bu belgelerin değerlendirmeye alınabilmesi için, açık bir şekilde okunabilir olmasının, irketin en son durumunu ihtiva etmesinin, gerekli bilgilerin altlarının çizilmek suretiyle işaretlenmiş olmasının şart olduğunun belirtildiği, dosyanın incelenmesinden; Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce 1993 yılı Yatırım Programında yer alan … 2500 kişilik spor salonu inşaat ihalesinin 8.11.1993 tarihinde yapılarak sözleşmeye bağlandığının, ancak, sözleşmenin Sayıştay’ca tescili aşamasında hasıl olan duraksama üzerine yapılan inceleme ve araştırma sonucunda Sayıştay 2. Dairesince; ihaleye katılmak isteyen … İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin yeterlik belgesi komisyonuna, İhale Şartnamesi Ek Özel Şartnamenin (e) fıkrasında öngörülen belgeleri ibraz etmesine ve ibraz edilen belgelerin yeterlik belgesi verilmesi için yeterli olmasına karşın, anılan şirkete yeterlik belgesi verilmeyerek ihaleye alınmamasının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 2. maddesi hükmü gereği olan rekabetin sağlanmasını engellediği gerekçesiyle sözleşmenin tescilinin mümkün olmadığına karar verildiğinin, bu karara itirazın Sayıştay Daireleri Kurulu’nun 2.2.1994 tarih ve 861/1 sayılı kararıyla reddi üzerine sözleşmenin iptali yolundaki dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı; … İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin yeterlik belgesi almak için yeterlik komisyonuna Ek Özel Şartnamenin (e) fıkrası hükmü gereği olarak, şirket ortaklarının ve ortakların hisse durumları ile yönetimdeki görevlerini gösteren … Ticaret Sicil Memurluğundan alınan 21.10.1993 tarih ve 52873 sayılı yazıyı, …’in şirketi tek başına temsil ve imzasıyla ilzama yetkili olduğuna dair 12.7.1993 tarih ve … sayılı noter tasdikili imza şirküleri ile …’in …’yi vekil tayin ettiğine dair … Noterliğince düzenlenmiş 18.12.1992 tarih ve … sayılı vekaletnameyi, şirket Ana Sözleşmesinin Yayımlandığı 27.1.1984 tarih ve 934 sayılı Ticaret Sicil Gazetesini, Şirket Yönetim Kurulu’nun 17.6.1987 tarihli toplantısında alınan ve Ankara Ticaret Sicil Memurluğunca 8.9.1987 tarihinde 52873 numara ile tescili yapılan Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve şirketin ilzam ve temsilinin değişikliğine ilişkin 22 no’lu kararın yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesini; ibraz etmesine karşın; yeterlik komisyonunca, anılan şirketin vermiş olduğu 1987 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi’nin, bu tarihten itibaren geçen süre içinde yapılan Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Kararlarının tescil ve ilan edilip edilmediği konusunda duraksama yaratması ve …’e ait 12.7.1993 tarih ve 3 yıl süreli imza sirkülerinin de, ihale tarihine kadar olan zaman içerisinde Yönetim Kurulu kararıyla bir değişikliğe uğratılıp uğratılmadığı hususunda bir açıklık bulunmaması nedeniyle …’in verdiği vekaletnamenin geçerli kabul edilmeyerek, Ek Özel Şartnamenin (e) fıkrasında belirtilen belgelerden birini ibraz etmediği gerekçesiyle yeterlik belgesi verilmediğin görüldüğü; Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas üyesi …’in şirketin kurulduğu 1984 yılından beri üçer yıl süre ile aralıksız olarak şirketi tek başına temsil ve imzasıyla ilzama yetkili kılındığı ve yönetim kurulunun 24.6.1993 tarihli toplantısında da adı geçene 13.7.1993 tarihinden geçerli olmak üzere üç yıl süre ile şirketi tek başına temsil ve imzasıyla ilzam yetkisi verildiği, buna ilişkin yönetim kurulu kararlarının … Ticaret Sicil Memurluğunda tescil edilip Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanarak şirketi temsile yetkili olanların tescil ve ilanının yasal olarak gerçekleştirildiğinin açık olduğu, bu durumda, 1984 yılından beri aralıksız olarak şirketi tek başına temsil ve imzasıyla ilzama yetkili bulunan …’in …’ye vermiş olduğu 18.12.1992 tarihli vekaletname hükümlerinin, bu kişi … tarafından azledilmedikçe veya kendiliğinden vekillikten çekilmedikçe yasal olarak geçerli olduğu, böyle olunca, … İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nce yeterlik komisyonuna ibraz edilen belgeler Ek Özel Şartnamenin 4/D ve E fıkraları ile şartnamenin (e) fıkrası hükmüne uygun kabul edilerek ve bu belgelere dayanılarak anılan şirkete yeterlik belgesi verilerek söz konusu ihaleye katılmasının sağlanması gerekirken, yeterlik belgesi verilmeyerek ihaleye alınmamasının, ihalede açıklık ve rekabet sağlanması şartları ile ifade edilen “kamu yararı” ilkesine aykırı olduğu, rekabet koşullarına aykırı olarak gerçekleşen ihalenin iptal edilmesinde mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir.
Davacı, hukuka aykırı olduğu savıyla anılan kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun değişik 32. maddesinde, vize edilmek veya tescile tabi tutulmak üzere Sayıştay’a gönderilen kadro ve ödenek dağıtım işlemleriyle sözleşme ve bağıtlardan mevzuata uygun bulunanların incelemeyi yapan denetçi ve gurup şefi tarafından vize veya tescil edileceği, mevzuata uygun bulunmayanların düzeltilip tamamlanmak üzere denetçi ve grup şefinin yazılı düşüncesiyle birlikte dairesine geri gönderileceği, alınacak karşılık üzerine bunların ya vize veya tescil edileceği, ya da bir müzekkere ile Birinci Başkanlığa verileceği, Birinci Başkan’ın bu işlemleri, görüşünü bildirmesi için dairelerden birine vereceği, işlem dairece de mevzuata uygun görülmezse ilgili belgelerin daire kararı gereğince dairesine geri gönderileceği, ilgili ita amirinin bu karara usulü dairesinde itirazda bulunması halinde, Birinci Başkan’ın bu belgeleri incelenmek üzere Daireler Kurulu’na vereceği, bu kurulca duraksama konusunun mevzuata uygun olduğuna karar verildiği takdirde işlemin vize veya tescil edileceği, itiraz yerinde görülmeyip işlemin mevzuata aykırı bulunduğu karar altına alınırsa işlemle ilgili belgelerin karar gereğince dairesine geri gönderileceği, Daireler Kurulunca vize veya tescilinden kaçınılan, mevzuatın açıkça yasaklamadığı kadro ve ödenek dağıtım işlemleri ile sözleşmeler ve bağıtların, ita amirlerinin sorumluluğu yüklenmeleri halinde keyfiyetin sayıştay’a gerekçesiyle bildirilmiş olması şartıyla uygulanabileceği, bu takdirde Sayıştay’ca kabul edilmeyen hususlara ilişkin ödeme ve harcamalardan doğacak sorumluluğun o ita amirine ait olacağı, bu sorumluluğun ödeme ve harcamanın yapıldığı yıla ait sayman hesabının yargılanması sırasında hükme bağlanacağı, bir işlemin vize veya tescil edilmiş olmasının sorumluları bağlamayacağı gibi Sayıştay’ın yargı yetkisini de kısıtlamayacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan Yasanın 32. maddesinin son fıkrasında yer alan “bir işlemin vize veya tescil edilmiş olması sorumluları bağlamayacağı gibi, Sayıştay’ın yargı yetkisini kısıtlamaz” hükmü, “tescil” in hukuksal sonuçları açısından önem taşımaktadır.
Sayıştay’ın idari ve yargısal olmak üzere iki ana görevi bulunmaktadır. Sayman hesaplarının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanması “yargısal”; sözleşme ve bağıtların tescile tabi tutulma işlemi de idari görevlerine birer örnek oluşturur.
Sayıştay’ca sözleşme ve bağıtların tescile tabi tutulma işlemi bir öndenetimidir. Yargısal nitelikte değildir. Aynı şekilde, Sayıştay Daireler Kurulu veya Dairelerinin, sözleşme ve bağıtın tescili işlemi sırasında verdikleri kararlar da idari nitelikte kararlardır.
Nitekim, Sayıştay Daireler Kurulunca vize veya tescilinden kaçınılan, mevzuatın açıkça yasaklamadığı kadro ve ödenek dağıtım işlemleri ile sözleşme ve bağıtların, sorumluluğun ita amirlerince üstlenilmesi halinde, durumun gerekçesiyle Sayıştay’a bildirilmiş olması şartıyla uygulanabileceği yolundaki hüküm yasa kuralı ile bir işlemin vize veya tescil edilmiş olmasının sorumluları bağlamayacağı gibi, Sayıştay’ın yargı yetkisini kısıtlamayacağı yolundaki hüküm “tescil” işleminin idari nitelikte olduğunu göstermektedir.
Bu durumda, Sayıştay Daireleri ve Daireler Kurulunun tescil nedeniyleönlerine gelmiş olan konularda verdikleri kararların idari yargı yerlerinde davaya konu olabileceği açıktır.
Bakılan davada; davanın, Sayıştay Daireler Kurulunun 2.2.1994 tarih ve 861/1 sayılı kararı ile, bu karara dayanılarak ihalenin iptal edilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açıldığı halde, temyizen incelenen idare mahkemesi kararında bu hususa değinilmeden uyuşmazlığın esası incelenerek davanın reddine karar verilmiştir.
Dava dosyası ve eklerinin incelenmesinden, davalı idarece … İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin ek özel şartnamedeki belgeleri yeterlik komisyonuna vermiş olmasına karşın, adı geçen şirkete yeterlik belgesi verilmemek suretiyle ihaleye katılmasının önlendiğini ve böylece rekabetin ve tercihe layık bedelin kamu yararına uygun biçimde oluşmasının engellendiği anlaşıldığından, ihalenin iptali yolunda tesis edilen işlem ile bu işleme dayanak alınan Sayıştay Daireler Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesine uygun bulunmayan davacının temyiz isteminin reddine, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının,yukarıdaki gerekçenin de eklenerek onanmasına 13.3.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.