10. Daire 1995/6341 E. , 1996/2030 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1995/6341
Karar No : 1996/2030
Temyiz Eden (Davalılar) : 1- …
2- …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Türkiye … Fabrikaları A.Ş., … Fabrikası Kalite ve İşletme Kontrol Uzmanlığı Laboratuvarında “Kalite ve İşletme Kontrol Mühendisi” olarak görev yapan davacı, 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesi uyarınca fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmamasına ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesi, … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu işlemi iptal etmiştir.
Davalı idareler, davacının çalışmakta olduğu yer ve yapmakta olduğu görevin 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesi kapsamında olmadığını iddia ederek, anılan mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedirler.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacının çalıştığı laboratuvarın 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesinde sayılan işyerlerinden olan fabrikanın üretim sürecinin bir parçası olan ve üretime yönelik çalışmaların yapıldığı bir işyeri olması sebebiyle Yasa kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca davacının yasada öngörülen anlamda zehirli ve boğucu gazlara maruz kaldığı anlaşılmaktadır.
Ancak davacı kampanya döneminde bizzat laboratuvarda bulunmak zorunda olduğundan, bu dönemle sınırlı olarak fiili hizmet süresi zammından yararlandırılması gerekir.
Bu itibarla dava konusu işlemin iptali yolunda verilen karar sonuç olarak hukuka uygun bulunmaktadır.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddiyle bozulması istenen kararın belirtilen gerekçelerle onanması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Davalı İdare Laboratuvarında mühendis olarak çalışan davacının fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmaması yolundaki işlemin iptali istemiyle açtığı dava sonunda verilen ve dava konusu işlemin iptaline ilişkin bulunan … İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Laboratuvarlarda görev yapanların; görev yaptıkları yerler ve yaptıkları işler 5434 sayılı yasanın 32/d maddesi kapsamına girmediğinden, davacının fiili hizmet süresi zammından yararlandırılması mümkün değildir.
Bu itibarla, dava konusu işlem mevzuata uygun olup, davanın reddi gerekirken, dava konusu işlemin iptaline ilişkin yerel mahkeme kararında hukuki isabet görülememiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ve temyize konu hükmün bozulması gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, Türkiye .. Fabrikaları A.Ş. … Fabrikası Kalite ve İşletme Kontrol Uzmanlığı laboratuvarında “Kalite ve İşletme Kontrol Mühendisi” olarak görev yapan davacının, 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesi uyarınca fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmamasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
….İdare Mahkemesi; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda davacının … Fabrikası Kalite ve İşletme Kontrol laboratuvarında mühendis olarak çalışması sırasında insan sağlığı açısından zararlı olan pek çok kimyasal maddenin sinerjistik etkisine maruz kaldığının saptandığı, dolayısıyla çalıştığı işyeri ve yaptığı işin 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesi kapsamına girdiği, Yasada belirtilen miktar ve oran dahilinde fiili hizmet süresi zammından yararlandırılması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.
Davalı idareler, davacının çalışmakta olduğu yer ve yapmakta olduğu görevinin 5434 sayılı Yasanın 32/d maddesi kapsamında olmadığını iddia ederek, anılan mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedirler.
5434 sayılı Yasanın 32/d-II maddesinde, atelye, fabrika, havuz ve depolarda çalışanların zehirli, boğucu gaz, asit, boya işleri ile gaz maskesiyle çalışmayı gerektiren işlerde geçen hizmet sürelerinde fiili hizmet süresi zammından yararlanacakları hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü üzere anılan Yasa hükmü uyarınca fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmek için Yasada belirlenen işleri yapmak ve yasada öngörülen olumsuz etkilere maruz kalmak gerekmektedir.
Davacı … Şeker Fabrikası Kalite ve İşletme Kontrol Uzmanlığı laboratuvarında çalışmaktadır.
5434 sayılı Yasanın 32/d-II maddesinde sayılan atelye, fabrika, depo ve havuz niteliği taşımayan ve bu işyerlerindeki üretim sürecinin bir parçası olmayan çeşitli kurum ve kuruluşların araştırma ve sağlık laboratuvarlarının Yasa kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmamakla birlikte; Yasada sayılan işyerlerinden olan fabrikaların üretim sürecinin bir parçası olan, üretime yönelik çalışmaların geçtiği, laboratuvarların da yasa kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Ancak anılan Yasa kapsamında değerlendirilen bir işyerinin çalışanlarına fiili hizmet zammı verebilmek için de zehirli, boğucu gaz ve asit ortamının belli yoğunlukta, sürekli ve çalışanların sağlığını yıpratıcı nitelikte bulunması zorunludur. İşyerinin, kapı, pencere açılarak veya başka bir yöntemle havalandırılması sonucu etkisini kaybedebilecek, yürütülen çalışmanın sadece belli bir aşamasına özgü, sürekli nitelik taşımayan zehirli, boğucu gaz ve asit ortamı nedeniyle fiili hizmet zammı uygulanmasına olanak bulunmamaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının kampanya döneminde laboratuvarda sürekli çalıştığı, çok sayıda analiz yaptığı, organik ve inorganik kökenli çok çeşitli kimyasal madde buharlarının bulunduğu işyeri havasını teneffüs ettiği, davacının yasada öngörülen anlamda sürekli, yoğun, ağır ve yıpratıcı nitelikte zehirli, boğucu gazlara maruz kaldığı anlaşılmaktadır.
Bu duruma göre de Yasa kapsamında değerlendirilmesi gereken bir işyerinde çalışan ve bizzat yürüttüğü görevleri nedeniyle Yasada öngörülen anlamda sürekli, yoğun, ağır ve yıpratıcı nitelikte zehirli, boğucu gazlara maruz kalan davacının, kampanya dönemiyle sınırlı olmak üzere fiili hizmet süresi zammından yararlandırılması gerektiğinden aksi yoldaki işlemin iptali yolunda verilen temyize konu karar sonuç itibariyle hukuka uygun bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49.maddesine uygun bulunmayan davalıların temyiz isteminin reddine, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının belirtilen gerekçelerle onanmasına 22.4.1996 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.