10. Daire         1995/5414 E.  ,  1997/577 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1995/5414
Karar No : 1997/577

Temyiz Eden (Davalı) : T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü – ANKARA
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Ölen eşinden dolayı dul aylığı alan davacının eşinin babasının aldığı yetim aylığının kesilmesi isteğiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemi açılan dava sonunda iptal eden …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenip, bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz isteminin reddiyle bozulması istenen kararın onanması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, ölen eşinden dolayı dul aylığı alan davacının, eşinin babasının da aynı nedenle aldığı yetim aylığının kesilmesi isteğinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince; 5434 sayılı Yasanın 109.maddesi gereğince Sandık Yönetim Kurulunun ilçe idare kurullarının soruşturma ve kararları dışında ilgililerin gelir, kazanç ve malları hakkında, başka yerlerde de idari makamlar vasıtasıyla ayrıca her çeşit soruşturma yaptırmaya, resmi ve özel idare, müessese ve ortaklıklardan ve şahıslardan bilgi istemeye yetkili, bunların da vermeye mecbur olduğu, aynı Yasanın 110.maddesinde de sonradan gelir edinmiş veya kazanç sağlamış olanların bu durumlarını, bunları iktisap ettikleri tarihten itibaren bir ay içinde beyannameyle Sandığa bildirmeye mecbur olduğunun, bu takdirde bu hallerin muhtaçlığı karara bağlayan yerler idare heyetlerince yeniden karara bağlattırılacağının hükme bağlandığı, davacının ölen eşinin babasının tapuda kayıtlı gayrimenkulleri, ölü babasından kalıp, intikal işlemleri yapılmamış arazilerinin bulunduğundan bahisle yetim aylığının kesilmesini istediği, isteğinin yetim aylığının dayanağı muhtaçlık kararının iptal edilmedikçe aylığının kesilmesinin olanaksız olduğunun öne sürülerek reddedildiği, bu durum karşısında Yasada öngörülen yetkiler kullanılarak davacının iddia ve belgelerinin dikkate alınıp, yapılacak araştırma ve soruşturma sonucuna göre ilgilinin muhtaç olup olmadığının yeniden ilçe idare kurulunca karara bağlattırılması gerekirken, yasal gerekler yerine getirilmeksizin işlem tesisinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idarece, ilgili hakkındaki muhtaçlık kararı iptal edilmedikçe, bu karara dayanılarak bağlanan yetim aylığının kesilemeyeceği iddiasıyla anılan Mahkeme kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
5434 sayılı Yasanın 108.maddesi uyarınca, il veya ilçe idare kurulunun muhtaçlık kararına karşı ilgililer veya Emekli Sandığı tarafından dava açılabilmektedir. Yasal düzenleme gereği il veya ilçe idare kurulunun muhtaçlık kararları hukuk düzeninde varlık kazanılabilmesi için gerekli şekil koşullarını tamamlamış; başka bir idari makamın onayına gerek bulunmaksızın hukuk düzeninde değişiklikler meydana getiren, ilgililerin hukukunu etkileyebilen kesin ve yürütülmesi zorunlu, idari davaya konu olabilecek işlemlerdir. Belirtilen bu nitelikleri karşısında da il veya ilçe idare kurulunun muhtaçlık kararları idarece geri alınmadıkça veya yargı yerince iptal edilmedikçe, bu kararlara dayanılarak tesis edilen işlemlerin hukuka aykırılığını öne sürmeye de olanak bulunmamaktadır.
Bu itibarla dava konusu edilmeyen muhtaçlık kararına dayalı aylık kesmeme işleminin iptali yolundaki temyize konu kararda da hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49.maddesi uyarınca davalının temyiz isteminin kabulüne, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, 24.2.1997 tarihinde esasta oybirliğiyle gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.

GEREKÇEDE AZLIK OYU :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 2.maddesinin 1/a bendinde “idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için” iptal davası açılabileceği hükme bağlandığından; iptal davasına konu edilen idari işlemin sebebini oluşturan bir başka idari işlemin de dava konusu edilmemiş olsa bile uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için sebep yönünden yargısal denetiminin yapılması hukuken zorunlu bulunmaktadır.
Ölen eşinden dolayı dul aylığı alan davacının, eşinin babasının da aynı nedenle aldığı yetim aylığının kesilmesi isteği, ilgili hakkındaki muhtaçlık kararı iptal edilmedikçe aylığının kesilemeyeceği öne sürülerek reddedilmiştir.
Bu durum karşısında dava konusu aylık kesmeme işleminin sebebi olarak gösterilen ilgili hakkındaki muhtaçlık kararının sebep yönünden incelenerek uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Mahkeme kararının belirttiğimiz gerekçeyle bozulması gerektiği düşüncesiyle, çoğunluk kararında belirtilen bozma gerekçesine katılmıyoruz.