10. Daire         1995/1130 E.  ,  1997/869 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1995/1130
Karar No : 1997/869

Davacı : …
Vekili : …
Davalılar : 1)İçişleri Bakanlığı – ANKARA
2)Başbakanlık – ANKARA
İstemin Özeti : Ankara … Derneğinin 2908 sayılı Dernekler Kanununun 59.maddesine göre kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına ilişkin 11.1.1995 tarih ve 22168 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 15.12.1994 tarih ve 94/6367 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; örgütlenme durumu, üye sayısı, teknik imkanları ve malvarlığı dikkate alındığında ülke çapında yararlı etkinliklerde bulunması mümkün olmayan derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasının, kamu yararına çalışan dernekler kavramıyla, hizmet gerekleri ve hukuk kurallarıyla bağdaştırılma imkanı bulunmadığı iddiasıyla iptali istenilmektedir.
Davalı İçişleri Bakanlığı Savunmasının Özeti : Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının tesisine hazırlık olmak üzere Bakanlığın derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılması yolundaki olumlu önerisinin idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı, bu nedenle Bakanlığa husumet tevcihinin usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek usul yönünden davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı Başbakanlığın Savunmasının Özeti : Usul yönünden, iptali istenilen işlemle davacı dernek arasında ciddi ve makul bir menfaat ilgisi olmadığından davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği; esas yönünden ise, 2908 sayılı Dernekler Kanununun 59.maddesi hükmü ile bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılması konusunda Bakanlar Kuruluna tanınan takdir yetkisinin dava konusu işlemde kanuna, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığı ileri sürülerek yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 2908 sayılı Dernekler Kanununun 59.maddesindeki prosedüre uygun olarak alınan dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmediğinden yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava, Ankara … Derneğinin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının iptali isteğiyle açılmıştır.
2908 sayılı Dernekler Kanununun 59.maddesine göre,bir derneğin kamuya yararlı sayılabilmesi için amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması gerekmektedir.
Dava dosyasında bulunan İçişleri Bakanlığının 30.10.1994 günlü yazısından, Ankara … Derneğinin ülke çapında yararlı faaliyetlerinin bulunduğu anlaşıldığından dava konusu kararda yasaya aykırılık görülmemiştir.
Ayrıca, aynı konuda faaliyette bulunan bir derneğin mevcudiyeti koşulların varlığı halinde diğer derneğinde kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına hukuki engel oluşturmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Davalı idarelerin usulü yönelik itirazları yerinde görülmeyerek esasa geçildi:
Dava, … tarafından, … Derneğinin 2908 sayılı Dernekler Kanununun 59.maddesine göre kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına ilişkin 11.1.1995 tarih ve 22168 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 15.12.1994 tarih ve 94/6367 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2908 sayılı Dernekler Kanununun 58.maddesinde, bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için, derneğin en az bir yıldan beri faaliyette bulunması, derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması şartı aranmış; aynı Yasanın 59.maddesinde ise; bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasının, ilgili bakanlıkların görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığının önerisi, Danıştay İdari İşler Kurulunun Kararı ve Bakanlar Kurulunun onayına bağlı olduğu hükme bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; merkezi Ankara’da olmak üzere 1985 yılında kurulan … Derneği’nin, 2908 sayılı Dernekler Kanununun 58.maddesine göre kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için izin verilmesi talebiyle ilgili olarak Maliye Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı görüşlerinin alınarak adı geçen Derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasının uygun olacağı yolundaki İçişleri Bakanlığı önerisi üzerine, Danıştay 1.Dairesinin 21.10.1994 tarih ve E:1994/165, K:1994/167 sayılı kararı ile, Tüzüğünün 2.maddesinde yer alan amacı, çalışma konuları ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği etkinliklerle ülke çapında yararlı bulunduğu kanısına varılan Ankara … Derneğinin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına karar verildiği, sözkonusu kararın Danıştay İdari İşler Kurulunun 10.11.1994 tarih ve E:1994/164, K:1994/133 sayılı kararıyla onanması üzerine de dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının alındığı anlaşılmaktadır.
2908 sayılı Dernekler Kanunununun 58.maddesinde; bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için, ülke çapında örgütlenme şartı aranmamış olup, derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması şartı aranmıştır.
Öte yandan, aynı konuda faaliyette bulunan bir derneğin olması aranan koşulların varlığı halinde başka bir derneğin de kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına hukuki bir engel oluşturmamaktadır.
Yukarıda belirtildiği şekilde, 2908 sayılı Dernekler Kanunu’nun 59.maddesinde öngörülen prosedüre uygun olarak Ankara … Derneğinin kamu yararına çalışan derneklerden sayılmasına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine; yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 12.3.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.