10. Daire         1994/8095 E.  ,  1996/1623 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1994/8095
Karar No : 1996/1623

Davacı : Türk Standartları Enstitüsü
Vekili : …
Davalı : Turizm Bakanlığı, ANKARA
İstemin Özeti : Turizm Bakanlığının 11.5.1994 tarih ve 56-1349-5997-11215 sayılı genelgesinin; 132 sayılı kuruluş yasasıyla Türk Standartları Enstitüsüne verilen göreve müdahale edildiği iddiasıyla iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Turistik işletmelerin 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkartılan yönetmelikler çerçevesinde Bakanlıkça belgelendirildiği uzmanlık gerektiren ve çok değişken hizmet özelliklere sahip olan bu işletmelerin bir madde ve mamul gibi standartlaştırılmasının turizm kavramı ile bağdaşmadığı, bu amaçla çıkartılan genelgede hukuka aykırılık bulunmadığı, yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Türk Standartları Enstitüsü, her türlü madde, mamuller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak amacıyla kurulmuştur.
132 sayılı kuruluş kanununa dayanarak, TSE’nin bir hizmet sektörü olarak turizm alanında çalışan işletmeler hakkında kalitenin yükseltilmesi amacıyla hizmet standardı yapmasına dava konusu genelge ile engel olunmasında hukuka uyarlık bulunmadığından, genelgenin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Türk Standartları Enstitüsüne 132 sayılı Kanunla verilen görevlerin turizm hizmetleri yönünden Turizm Bakanlığının bir genelgesi ile sınırlandırılması veya engellenmesi hukuken geçersiz bir tasarruftur. Bu sebeble dava konusu genelgenin iptali gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, Turizm Bakanlığının 11.5.1994 günlü ve 56-1349-5997-11215 sayılı genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İptali istenilen genelge, 2634 sayılı Yasa ve ilgili yönetmelikle, turizm yatırım ve işletmelerinin belgelendirilmesi, tür ve sınıflarının tesbiti, görev ve yetkisinin Bakanlığa verildiği, T.S.E.’nin kuruluşunu düzenleyen 132 sayılı Yasada enstitünün her türlü madde, mamul ve mahsuller ile usul ve hizmet standartlarını hazırlamakla görevli bir kurum olduğu, her yönüyle uzmanlık gerektiren ve değişken hizmet özelliklerine sahip olan turistik işletmelerinin standart belirlenmesi amacıyla T.S.E.’ye başvurmamaları, aksi takdirde belge iptali cihetine gidileceğini, tercihlerini T.S.E. çalışmalarına katılarak kullanmış olan işletmelerin Bakanlığa bildirilmesine ilişkin bulunmaktadır.
Türk Standartları Enstitüsü 132 sayılı Yasayla kurulmuş, tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumu olup; her türlü madde, mamuller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak amacıyla kurulmuştur.
Aynı Yasanın 2.maddesinde Türk Standartları Enstitüsünün görevleri sayılmış; D bendinde “Hususi ve resmi sektörün talebi üzerine standartlarını veya projelerini hazırlamak ve mütala vermek”; E bendinde, “Standartlar konusunda her türlü ilmi ve teknik incelemelerle araştırmalarda bulunmak, yabancı memleketlerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, milletlerarası ve yabancı standart kurumları ile münasebetler kurmak ve bunlarla işbirliğinde bulunmak” görevleri arasında yer almıştır.
2634 sayılı Yasanın 2.maddesinde bu yasanın kapsamı turizm hizmeti ile bu hizmetin gereği turizm bölgeleri, turizm alanları ve turizm merkezlerinin tesbiti ile geliştirilmeleri, turizm yatırım ve işletmelerinin teşvik edilmesi, düzenlenmesi ve denetlenmesi olarak belirlenmiştir.
Aynı Yasanın 37.maddesine göre çıkarılan Turizm Yatırım ve İşletmelerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 2.maddesinde “Bu yönetmelik turizm yatırım ve işletmesi belgelerinin verilmesine, belgeye esas niteliklerine, bu işletmelerin yönetim, personel ve işletme özellikleri ile uymak zorunda oldukları asgari fiziki şartlara, işletmecilik esaslarına uygulanacak fiyat tarifelerinin hazırlanmasına ve onaylanmasına ilişkin hükümleri kapsar” hükmü yer almıştır.
Hizmet kuruluşlarında kalitenin yükseltilmesi, verimliliğin arttırılması ve hizmet standardizasyonunun uluslararası seviyeye ulaştırılması amacıyla 132 sayılı Yasanın verdiği görevi yerine getiren TSE’nün, anılan Yasaya dayanarak bir hizmet sektörü olarak Turizm alanında çalışan işletmeler hakkında kalitenin yükseltilmesine yönelik çalışmalarda bulunması ve hizmet standardı yapmasının davalı Turizm Bakanlığınca yürürlüğe konulan genelge ile engel olunmasında yukarıda açıklanan Yasa hükümlerinde, bu işletmeleri 132 sayılı Yasa kapsamı dışında bırakan bir düzenlemeye yer verilmemiş bulunması karşısında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu genelgenin iptaline; dökümü aşağıda gösterilen … (…)lira yargılama gideri ile davanın açıldığı tarihde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan … (…)lira avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 21.3.1996 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

AYRIŞIK OY X: 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Yönetmeliklerde yer alan düzenlemeye göre Turizm İşletmelerinin standartlarını belirlemek ve bunlara belge vermek yetkisi Turizm Bakanlığına tanınmıştır. Bu yetki çerçevesinde Bakanlıkça düzenlenen belgelerin içeriği yasa ve yönetmelikle açıklanan hususlar gözetilerek tesbit edilmekte, bu tesbit Turistik İşletmelerin hizmet standardını da kapsamaktadır.
2634 sayılı Kanun hükümlerine rağmen Turistik Tesislere başka bir kurumca standart belgesi verilmesi anılan Yasa hükümlerine açıkca aykırı olacağı gibi kavram kargaşasına da yol açacağı ve haksız rekabete meydan vereceği açıktır.
Bu nedenle, 2634 sayılı Yasa hükümlerine uygun bulunan dava konusu genelgeye karşı açılan davanın reddi gerekeceği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.