10. Daire         1994/692 E.  ,  1997/934 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1994/692
Karar No : 1997/934

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Başbakanlık – ANKARA
Davalı Yanında Müdahil : …
Vekili : …
İstemin Özeti : … Sendikası ile … (… Sendikası) arasında … (… – …) İnşaat Anonim Şirketi için inşaat işkolunda aktedilen toplu İş Sözleşmesinin, aynı iş kolunda faaliyette bulunan … İnşaat ve Mühendislik A.Ş.ile … İnşaat A.Ş.’ne ait işyerlerine de teşmiline ilişkin 28.10.1993 tarih ve 93/4980 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; teşmil kararı kapsamına alınan işyerleriyle ilgili olarak uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesinin bulunduğu iddiasıyla iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu kararın 2822 sayılı Kanunun 11.maddesindeki usul ve esaslara dayalı olarak alındığı, davacı sendikanın yetkisiz olması nedeniyle imzalanan toplu iş sözleşmesinin hükümsüz olduğu ileri sürülerek yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Toplu iş sözleşmesi bulunan ve uygulanmakta olan işyerlerine yönelik teşmil kararında, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununa uyarlık bulunmadığından, dava konusu 93/4980 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacı sendika ile ilgili kısmının iptali gerektiği düşünülmektedir.
D.Savcısı : …
Düşüncesi : 2822 sayılı “Toplu İş Sözleşmesi Grev ve lokavt Kanunu”nun 11 nci maddesinde”… o iş kolunun toplu iş sözleşmesi bulunmayan diğer işyerlerine veya bir kısmına teşmil edilebilir” hükmü getirildikten sonra 16 ncı maddesinde yetkisiz organlara yapılan toplu iş sözleşmelerinin iş mahkemelerince hükümsüz sayılacağı yolunda hüküm getirilmiştir.
Danıştay Savcılığının 21.5.1996-26.9.1996 tarihli istem yazılarına karşılık davalı alınan Davalı idarenin 20.6.1996-24.10.1996 ve 24.12.1996 tarihli yazılarından davacı … Sendikası ile … A.Ş. arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin … İş Mahkemesinin … tarih ve K:… sayılı kararı ile hükümsüzlüğüne karar verildiği, bu kararın Yargıtay … ncu Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ilamı ile onandığı, yine davacı … Sendikası ile … İnşaat A.Ş. arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin …nci İş mahkemesinin … tarihli ve K:… sayılı kararı ile hükümsüzlüğüne karar verildiği ve bu kararın Yargıtay … Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı ilamı ile onandığı anlaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan yasal duruma göre davacı … Sendikası ile … A.Ş. ve … İnşaat A.Ş. arasında yasal olarak bağıtlanmış toplu iş sözleşmeleri bulunmadığından tesis edilen teşmil işlemi 2822 sayılı Kanunun 11 nci maddesi hükmüne uygun bulunmaktadır.
Yukarıda açıklanan nedenle yasal ayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünüldü.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava; … Sendikası ile … (… Sendikası) arasında … (… – …) İnşaat Anonim Şirketi için inşaat işkolunda aktedilen toplu İş Sözleşmesinin, aynı iş kolunda faaliyette bulunan … İnşaat ve Mühendislik A.Ş.ile … İnşaat A.Ş.’ne ait işyerlerine de teşmiline ilişkin 28.10.1993 tarih ve 93/4980 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu’nun 11.maddesinde, üyelerinin sayısı bağlı olduğu işkolunda çalışan işçilerin enaz yüzde onunu temsil eden işçi sendikalarından ençok üyeye sahip olan sendikanın yapmış olduğu bir toplu iş sözleşmesini Bakanlar Kurulunun, o işkolunda işçi veya işveren sendikaları veya ilgili işverenlerden birinin veya Çalışma Bakanının istemi üzerine, Yüksek Hakem Kurulunun görüşünü aldıktan sonra tamamen veya kısmen veya zorunlu değişiklikleri yaparak o işkolunun toplu iş sözleşmesi bulunmayan diğer işyerlerine veya bir kısmına teşmil edebileceği aynı Yasanın 3.maddesinde de, bir işyerinde aynı dönem için birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılamıyacağı ve uygulanamayacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan aynı Yasa’nın 16.maddesinde ise, Yetki Belgesi alınmadan yapılan bir toplu iş sözleşmesinde taraflardan birinin veya ikisinin yetkili olmadığı ve bu sebeple sözleşmenin hükümsüzlüğünün çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca durumun tesbitinden itibaren 45 gün içinde ilgililerce veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca dava yolu ile ileri sürülebileceği kuralı yer almıştır.
Aktarılan Yasa hükümlerine göre, bir işkolunda belirtilen koşullara sahip bir sendika tarafından yapılmış olan toplu iş sözleşmesinin o işkolundaki diğer işyerlerine veya bir kısmına teşmil edilebilmesi için diğer koşulların yanında bu işyerlerinde yapılmış bulunan bir toplu iş sözleşmesi bulunmaması gerekmektedir, Yapılmış olan bir toplu iş sözleşmesinin yetkisiz sendikaca yapıldığı ve bu nedenle hükümsüzlüğü hususu ise ancak açılacak dava sonucu iş mahkemesinin vereceği bir kararla saptanabilir.
Dava dosyasında bulunan belgelerin incelenmesinden teşmil kararı kapsamına alınan … İnşaat ve Mühendislik A.Ş’nin … Üniversitesi Araştırma ve uygulama Hastanesi işyeri için işveren ile davacı sendika arasında 16.7.1993 tarihinde imzalanan ve 1.7.1993- 31.6.1995 dönemini kapsayan üç yıl süreli, … İnşaat A.Ş. işyerleri içinde yine işveren ile davacı sendika arasında 15.4.1991 tarihinde imzalanan ve 1.3.1991- 28.2.1994 dönemini kapsayan üç yıl süreli toplu iş sözleşmeleri bulunduğu ve … İnşaat A.Ş. işyerlerinde uygulanmakta olan bu toplu iş sözleşmesinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince de saptandığı anlaşıldığından, toplu iş sözleşmesi bulunan ve uygulanmakta olan işyerlerine yönelik teşmil kararında, yasanın aktarılan hükümleri karşısında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, davalı idarece, davacı sendikanın yetkisiz olması nedeniyle imzalanan toplu iş sözleşmesinin hükümsüz olduğu ileri sürülmekte ve Danıştay Başsavcılığının 21.5.1996-26.9.1996 tarihli istem yazılarına cevaben alınan, davalı idarenin 20.6.1996-24.10.1996 ve 24.12.1996 tarihli yazılarından; davacı … Sendikası ile … A.Ş arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin … İş Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile hükümsüzlüğüne karar verildiği, bu kararın Yargıtay … Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ilanı ile onandığı, davacı … Sendikası ile … İnşaat A.Ş. arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin … İş Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile hükümsüzlüğüne karar verildiği ve bu kararın da Yargıtay … Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ilamı ile onandığı anlaşılmakta ise de; yukarıda da belirtildiği gibi, uygulanmakta olan bir toplu iş sözleşmesinin bulunduğu dönemde ve toplu iş sözleşmesinin hükümsüzlüğüne karar verilmediği bir aşamada alınan teşmil kararında 2822 sayılı Yasaya uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, dava konusu 93/4980 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacı sendika ile ilgili kısmının iptaline; dökümü aşağıda gösterilen … (…) lira yargılama gideri ile davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan … (…) lira avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 26.3.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.