10. Daire         1994/6268 E.  ,  1996/1558 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1994/6268
Karar No : 1996/1558

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama Yönetmeliğinin Tanımlar ve Kısaltmalar başlıklı 2.maddesinin (e) bendinde emekli tanımı yapılırken kullanılan “son” ve “aralıksız” ibarelerinin ve bu madde uyarınca telefon tenzilatından yararlandırılması isteminin reddine ilişkin 2.8.1994 tarih ve 0.08.00.07/110.170/2-7/8461 sayılı davalı işleminin; davacı tarafından kendisinin 23 yıl PTT’de çalışmasına karşın dava konusu edilen ibareler nedeniyle tenzilattan yararlandırılmadığı, uygulamanın eşitlik ilkesine aykırı olduğu yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayınlanmadığı iddialarıyla iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye göre hazırlanan PTT Genel Müdürlüğü Ana Statüsünün 22.maddesinde yer alan hüküm doğrultusunda hazırlanan ve 1.4.1985 tarihinde yürürlüğe konulan yönetmelikte PTT de son 20 yıl aralıksız hizmetten sonra emekli olan personelin telefonları için indirim uygulanacağının kabul edildiği, anılan yönetmelikte hukuka aykırılık bulunmadığı, bu yönetmeliğe uygun tesis edilen işlemde isabetsizlik olmadığı iddialarıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava konusu edilen Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama Yönetmeliğinin 2.maddesinin (e) bendinde yer alan “son” ve “aralıksız” ibareleri PTT’de 20 yıl hizmeti bulunanlar arasında eşitsizlik oluşturmakta olduğundan dolayı iptal edilmesi gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava,PTT’den emekli olan davacının telefon indiriminden yararlandırılmamasına ilişkin işlem ile dayanağı T.C. Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü Ücretsiz ve Tarife Altı Yönetmeliğinin 2/e maddesinde yer alan “son” ve “aralıksız” ibarelerinin iptali isteğiyle açılmış bulunmaktadır.
Davaya konu Yönetmelik,233 sayılı KHK’ye göre hazırlanan PTT Genel Müdürlüğü Ana Statüsünün 22.maddesinin,ücretsiz ve tarife altı uygulamada bulunulmasına ilişkin esasların teşebbüs tarafından hazırlanıp ilgili Bakanlıkca uygun görülecek ve Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunca kabul edilecek bir Yönetmelikle tesbit olunacağına ilişkin hükmü uyarınca hazırlanmış ve Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunun 18.3.1985 gün ve 85/10 sayılı kararı ile kabul edilerek 1.4.1985 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur.
T.C.Anayasasının 124.maddesi hükmüne göre, Yönetmelikler kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılabilirler. İptal istenilen düzenleme ise,bir kanun veya tüzüğün uygulanmasını sağlamak amacıyla çıkarılmayıp PTT Genel Müdürlüğü Ana Statüsü uyarınca çıkarılmıştır. Bu durumda, hukuken yönetmelik sayılamayacak bu metnin idarenin genel düzenleyici işlemi olarak kabulünün zorunlu olduğu ve bu niteliği itibariyle de Resmi Gazetede yayınlanmasının gerekmediği açıktır.
Kimlerin hangi esaslar dairesinde tarife altı uygulamadan yararlanacağının belirlenmesi idarenin takdirine bırakılmıştır.
İdarenin tarife altı uygulama konusunda sahip olduğu takdir yetkisini kullanırken hizmet gereklerine ve hukuka uygun davranması gerektiğinde kuşku bulunmamaktadır.
Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulamaya İlişkin düzenlemenin, 2 nci maddesinin (e) bendine göre emekli PTT Personelinin tenzilatlı telefon indiriminden yararlanabilmesi için PTT’de personel olarak son 20 yıl aralıksız çalışması ve PTT’den emekli olması gerekmektedir.
Personel ve işçiler arasında eşitliğe aykırı düzenleme yapıldığını iddia eden davacı emekli PTT personeli olduğundan karşılaştırmanında emekli işçilerle yapılması gerektiği kuşkusuzdur.2 nci maddenin (f) bendi ile işçi emeklileri yönünden getirilen düzenleme dava konusu (e) bendi ile yapılan düzenlemenin aynı olduğundan davacının bu konudaki iddiasında isabet görülmemiştir. Ayrıca, farklı hukuki statülerde bulunanlara farklı düzenlemeler yapılması eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmayacaktır.
Sonuç olarak,idarenin dava konusu bent ile getirdiği düzenlemede takdir yetkisini hukuka uygun kullandığı,eşitlik kuralına aykırı bir yön bulunmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara bildirilmiş olan 19.3.1996 tarihinde davacı vekili Av…. ve davalı vekili Av…’nın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilip dinlenildikten, Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verilerek dava dosyası incelenip gereği düşünüldü:
PTT Genel Müdürlüğünün Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü ve Türk Telekominikasyon A.Ş. olarak ikiye ayrılmasından sonra telefon hizmetlerinin Türk telekomünikasyon A.Ş. tarafından yürütülmesi nedeniyle dava bu idare husumetiyle görülmüştür.
Dava, Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama Yönetmeliğinin Tanımlar ve Kısaltmalar başlıklı 2.maddesinin (e) bendinde “emekli” tanımı yapılırken kullanılan “son” ve “aralıksız” ibarelerinin ve bu maddeye dayanılarak davacının tenzilattan yararlandırma isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
18.6.1984 tarihinde yürürlüğe giren 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak çıkartılan T.C.Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsünün 22.maddesinde Özel yasalar ve Uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz ve tarife altı uygulamada bulunulmasına ilişkin esasların teşebbüs tarafından hazırlanıp ilgili Bakanlıkça uygun görülecek ve koordinasyon kurulunca kabul edilecek bir yönetmelikle tesbit edileceği belirtilmiştir.
Bu madde hükmü uyarınca da Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunun 18.3.1985 tarih ve 85/90 sayılı kararıyla Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur.
4000 sayılı yasanın 3.maddesiyle T.C.Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğünün telekomünikasyonla ilgili hizmetleri yürüten personeli ile taşınır ve taşınmaz malları her türlü araç, gereç ve cihazları, hak ve alacakları ile borçları Türk Telekominikasyon Anonim Şirketine devredilmiştir.Bununla ilgili devir işleminin protokolle sağlanacağı belirtilmiştir. Bu hüküm uyarınca imzalanan protokolün 14.maddesinde ise, posta işletmesi işyerlerinde ve personelin evlerinde kurulu bulunan servis ve hizmet telefonları ve diğer telekomünikasyon hizmetleri için yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar mevcut uygulamaya devam edileceği kararlaştırılmıştır. Davanın açıldığı tarihte dava konusu yönetmeliğin yürürlükte olduğu tartışmasızdır.
Kamu hizmeti niteliğindeki telefon hizmetini yürüten idare, yukarıda açıklanan çerçevede toplum içinde gördükleri hizmet itibarıyla bazı meslek grupları ve kişiler için telefon ücretinden indirim yapmaya, bu indirimin esaslarını da belirlemeye yetkilidir. Bu yetkisini kullanarak PTT’de çalışıp emekliye ayrılanları telefon ücretlerinden indirim uygulaması kapsamına alan idarenin sözkonusu indirim uygulanmasını eşitlik ilkesine uygun biçimde düzenlemesi hukuki bir zorunluluktur.
Ücretsiz ve Tarife Altı Yönetmeliğinin 2.maddesinin (e) bendinde “Emekli deyimi, PTT’de personel olarak son 20 yıl aralıksız hizmetten sonra 5434 sayılı kanuna tabi olarak emekli olanlar ile 1.1.1990 tarihinde ücretli kadroda çalışan ve 40 yaşını doldurmuş olup bilahare yaş haddini doldurmak suretiyle Emekli Sandığınca toptan ödeme yapılarak ilişiğe kesilmiş olanları” ifade eder şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Emeklilere yapılacak telefon ücret indirimi uygulamasında idare PTT’de geçen hizmet süresini kriter olarak kabul etmiş ancak en az 20 yıl olarak saptandığı hizmet süresinin aralıksız biçimde PTT’de geçmesi ve son olarak PTT’de çalışılması koşulunu getirmiştir.
Nitekim olayda davacının 2.5.1969 tarihinde PTT’de göreve başladığı 1.6.1974 tarihinde çocuğunun doğumu nedeniyle istifa ettiği ve 24.3.1976 tarihinde yeniden aynı yerde göreve başladığı ve 16.6.1994 tarihinde emekliye ayrıldığı, toplam hizmetinin 23 yıl olduğu ancak aralıksız olarak son defa 20 yıl hizmeti bulunmamasından dolayı iptali istenen ibareler nedeniyle tarife altı uygulamadan yararlandırılmadığı anlaşılmaktadır.
PTT’de aralıklı olarak geçen 20 yıl hizmet süresiyle aynı kurumda ara vermeden geçen hizmet süresi arasında sadece aralıklı veya aralıksız olduğu dikkate alınarak ayırım yapılmasını haklı gösterecek bir neden bulunmamaktadır. Esasen davalı idarede sözkonusu ayırımı açıklayamamaktadır. Hizmette başarılı olma gibi bir unsur da içermeyen sözkonusu ayırım açıkça eşitlik ilkesini zedelemekte, hakkaniyete aykırı sonuç doğurmaktadır.
Kaldıki yukarıda açıklanan ayırım aynı yönetmelikte Ulaştırma Bakanlığında çalışıp emekli olanlara uygulanmamaktadır. Dava konusu yönetmeliğin 9.maddesinin (d) fıkrasında Ulaştırma Bakanlığında çalışan personelin Ulaştırma Bakanlığında veya Ulaştırma Bakanlığı ile PTT’de geçen hizmet süresinin toplamı en az 20 yıl olan personelin emekliliklerinde indirimden yararlanacağı kabul edilmiştir. Bu hükümle Ulaştırma Bakanlığı personelinin Ulaştırma Bakanlığı ile PTT’de geçen hizmet sürelerinin toplamının 20 yıl olması indirimden yararlanmak için yeterli görülmüş, aralıksız olarak son defa 20 yıl hizmeti bulunma koşulu aranmamıştır.Böylece yönetmelik kendi içerisinde de eşitsizlik yaratmıştır.
Bu durumda Ücretsiz ve Tarife Altı Yönetmeliğinin 2.maddesinin (e) bendinde yer alan “son” ve “aralıksız” ibarelerinde hukuka uygunluk bulunmamakta olup, hukuka aykırı bu düzenlemeye dayanılarak davacının telefon ücret indirimden yararlandırılması isteminin reddinde de hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın kabulüyle, Ücretsiz ve Tarife Altı Yönetmeliğinin 2.maddesinin (e) bendinde yer alan “son” ve “aralıksız” ibarelerinin ve tenzilattan yararlandırılma isteminin reddine ilişkin işlemin iptaline, aşağıda dökümü gösterilen … lira yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … lira Avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 19.3.1996 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.