10. Daire 1994/6082 E. , 1996/6325 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1994/6082
Karar No : 1996/6325
Temyiz Eden (Davacı) : Etibank Genel Müdürlüğü
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : T.C.Merkez Bankası İdare Merkezi
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacıdan destekleme ve fiyat İstikrar fonu ile toplu konut fonu istenilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulüyle Dairemiz kararında belirtilen gerekçelerle mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Davacıdan destekleme ve fiyat istikrar fonu ile konut fonu istenilmesine ilişkin işlemin iptali için açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının temyizen bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, … şirketi ile davacı arasında yapılan ve aylık ödemeleri içeren lisanslı program siparişi sözleşmesinin kiralama yoluyla ithalat sayılarak destekleme ve fiyat istikrar fonu ile toplu konut fonuna tabi tutulup tutulamıyacağı hususundan doğmuş bulunmaktadır.
Destekleme ve Fiyat istikrar Fonu Hakkında ki 88/13384 sayılı kararın 3/c maddesi uyarınca ithalat rejimine göre kiralama yoluyla yapılacak ithalattan,her sözleşme devresi için kira konusu malların CIF değerinin % 3’ü tutarında fon tahsil edilmesi gerekmektedir.Yine aynı kararın 5.maddesinde de ithalat işlemlerinde fon tahsilatının malın fiili ithali sırasında yapılacağı öngörülmüştür.Hukuki düzenlemeden ithalat dolayısıyla alınacak destekleme ve fiyat istikrar fonunun fiili ithalat sırasında ve ithalatçı tarafından ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden, lisanslı program ürünlerinin … Limited Şirketi tarafından kiralama yoluyla ithal edildiği daha sonra davacı Banka ile … şirketi arasında lisanslı programları kullanma lisansının davacı banka tarafından belirli bir ücret karşılığında kullanılmasını sağlamak amacıyla ve telif ve mülkiyet haklarının müşteriye geçmemesi koşuluyla sözleşme yapıldığı saptanmıştır.Görüldüğü üzere davacı banka tarafından yapılmış bir ithalat bulunmadığından … şirketi ile davacı banka arasında yapılmış bulunan belirli süreli ücret sözleşmesinin kiralama yoluyla ithalat kabul edilerek fona tabi tutulmasında 88/13384 sayılı kararın 3/c maddesine uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, 88/13384 sayılı kararın 3/A maddesine 89/14910 sayılı İthalat Rejimi Kararının 19/A maddesi ile eklenen (e) bendi 90/340 sayılı karar ile değiştirilerek İthalat Rejimi Kararına Ek II sayılı İthalatı Doğrudan Teşvik Edilen Yatırım Malları Listesi kapsamında yapılan ithalat fon ve gümrük vergisi kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu durumda,kiralama yoluyla yapılan ithalat 3/c maddesi uyarınca kural olarak fona tabi olmakla beraber şayet bu yolla getirilen mallar ek II sayılı İthalatı Doğrudan Teşvik Edilen Yatırım Malları listesi kapsamında ithal ediliyorsa aynı Kararnamenin 3/A maddesinin (e) bendi uyarınca fon kapsamı dışında tutulması gerekmektedir. O halde, bir an için Türk IBM şirketi ile davacı Banka arasında yapılan sözleşme kiralama yoluyla ithalat olarak kabul edilse dahi bilgisayar programları İthalat Rejimi Kararına Ek II sayılı liste kapsamında ithal edildiğinden fona tabi tutulmasına yasal olanak bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle temyiz isteğinin kabulüyle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
17.1.1990 tarih ve 20405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İthalat Yönetmeliğinin 15. maddesi uyarınca kiralama yoluyla ithal edilen bilgisayar program ürünlerini yapılan sözleşme gereği kullanan davacıdan 88/13384 sayılı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Karar’ın 3/c maddesi uyarınca destekleme ve fiyat istikrar fonu ile 89/14910 sayılı İthalat Rejimi Kararı’nın 13. maddesi uyarınca toplu konut fonu istenilmesine ilişkin 13. Kasım.1991 tarih ve 97363 sayılı Merkez Bankası işleminin iptali istemiyle dava açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, … ile davacı arasında yapılan ve telif ve mülkiyet hakkının müşteriye geçirilmeden kullanımı hakkının verilmesine ilişkin sözleşmenin sözkonusu program ürünleninin kiralanmasına ilişkin bir sözleşme olup, kiralama yoluyla ithal sayılması gerektiği, bu duruma göre de davacıdan 88/13384 sayılı Karar’ın 3/c maddesi uyarınca her sözleşme devresi için CIF değerinin %3 tutarında destekleme ve fiyat istikrar fonu ile 89/14910 sayılı Karar’ın 13. maddesi uyarınca kira süresinin her yılı için esas fon tutarının %10’u kadar toplu konut fonu tahsil edilmesi gerektiğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı, fonun ithalat sırasında alınması gerektiği, yaptıkları sözleşmenin kiralama yoluyla ithalat sayılamayacağı iddiasıyla anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.
17.1.1990 tarih ve 20405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İthalat Yönetmeliğinin 15.maddesinde, Kiralama yoluyla yapılacak ithal başvurularının Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına yapılacağı, Müsteşarlıkça uygun görülen taleplerin ilgili gümrük idaresine, kambiyo mevzuatına göre transfer işlemleri için ilgili Bankaya gönderileceği ve Merkez Bankasına bilgi verileceği, bu şekilde geçici olarak getirilecek maddelerin ithalinde Gümrük İdarelerinin ilgili bankanın transfer iznini arayacağı, Müsteşarlıkça verilecek izinlerde aksine bir hüküm belirtilmemişse, kira süresinin başlangıç tarihi olarak fiili ithal tarihinin esas alınacağı, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkındaki 88/13384 sayılı Kararın 3/c maddesinde İthalat Rejimine göre kiralama yoluyla yapılacak ithalattan, her sözleşme devresi için kira konusu malların CIF değerenin %3’ü tutarında fon tahsil edileceği, 5.maddesinde de ithalat işlemlerinde fon tahsilatının malın fiili ithali sırasında yapılacağı, 89/14910 sayılı ithalat Rejimi kararının 13.maddesinde ise, Toplu Konut Fonuna tabi maddelerin kiralama yoluyla getirilmesi durumunda, kira süresinin her yılı için, esas fon tutarının %10’u kadar fon tahsil olunacağı karara bağlanmıştır.
Aktarılan düzenlemeye göre ithalat nedeniyle alınacak fonların fiili ithal sırasında ve ithalatçı tarafından ödenmesi gerekmektedir. Kiralama yoluyla ithalatda fon yükümlülüğüne ilişkin ayrı bir düzenleme bulunmadığından yapılan sözleşmelere dayanılarak kiralama yoluyla ithale konu eşyayı kullanan ilgililerin de fon mükellefi olduğunun kabulüne olanak bulunmamaktadır.
Dairemizin 22.5.1996 tarih ve E.1994/6082 sayılı ara kararı üzerine Merkez Bankasınce verilen 24. Temmuz.1996 tarih ve 108958 sayılı cevabi yazıda sözkonusu program ürünlerinin İthalat Yönetmeliği’nin 15. maddesine dayanılarak … Limited şirketi tarafından ithal edildiği belirtilmiştir. Yİne aynı ara kararımız üzerine davalı idarece gönderilen 1. Ağustos.1996 tarih ve 114548 sayılı yazı ekinde gönderilen gümrük ve kıymet beyannamelerinin, vergilere ilişkin Gümrük vezne alındılarının ve fon tahakkukuna ilişkin belgelerin incelenmesinden de kiralama yoluyla ithalatın … Limited Şirketi tarafında gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
Bu duruma göre de, davacı tarafından gerçekleştirilmiş bir ithalat bulunmadığı halde, yaptığı sözleşmenin kiralama yoluyla ithalat olduğu gerekçesiyle fon istenilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davanın reddi yolundaki temyize konu mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı Yasa’nın 49. maddesi uyarınca davacının temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 18.10.1996 tarihinde oybirlğiyle karar verildi.