10. Daire         1994/4453 E.  ,  1996/1411 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1994/4453
Karar No : 1996/1411

Temyiz Eden (Davacı) : …
Karşı Taraf (Davalılar): 1- Adalet Bakanlığı – ANKARA
2- T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü, ANKARA
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı; hakimlik mesleğinden emekliye ayrıldıktan sonra vefat eden eşinden dolayı almakta olduğu dul aylığına 3825 sayılı Yasa uyarınca birinci sınıf hakimler için öngörülen ek göstergenin uygulanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve aylık farklarının tazmini istemiyle açtığı davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:… K:… sayılı kararının, temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti : Davalılar, yerinde olmadığını ileri sürdükleri temyiz isteminin reddi gerekeceğini savunmuşlardır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacının eşinin gerek birinci sınıfa ayrılmadığı tarih, gerek bu işlemin Danıştay tarafından iptal tarihi ve gerekse bu karar uygulanmak suretiyle birinci sınıfa ayrıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan mevzuata göre birinci sınıfa ayrılabilmesine engel olmayan yer değiştirme cezasının; 2802 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesiyle, birinci sınıfa ayrılmaya, dolayısıyla Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme hakkını kaybetmesine de neden olmayacağı açıktır. Bu durumda, Danıştay Dava Daireleri Kurulu kararı uygulanmayarak ve bu kararla bağlı kalınmaksızın tesis edilen Adalet Bakanlığının görüş bildirme işlemi, dava konusu Emekli Sandığı işlemi ve mahkeme kararı açıkça hukuka aykırı bulunduğundan, temyiz isteminin kabulü gerekmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Davacının, … Hakimi olarak çalışmaktayken 25.3.1974 tarihinde emekliye ayrılan ve 13.2.1992 tarihinde vefat eden, eşi … ; 2556 sayılı Hakimler Kanunu’nun 89.maddesi (E)bendi uyarınca Adalet Vekaleti İnzibat Meclisinin 18.10.1954 tarih ve 503 numaralı kararıyla yer değiştirme cezası aldığından bahisle, birinci sınıfa ayrılamayacağı yolunda Yüksek Hakimler Kurulu Birinci Bölümünce verilen 15.5.1967 tarihli karara karşı itirazının reddine ilişkin Genel Kurulun 13.7.1967 tarih ve 269/280 sayılı kararının, Danıştay Dava Daireleri Kurulunun 28.11.1969 tarih ve E:1968/79, K:1969/844 sayılı kararıyla iptali üzerine; 15.12.1970 tarih ve E.1970/399, K:1970/403 sayılı Yüksek Hakimler Genel Kurulu Kararıyla, 25.5.1967 tarihinden itibaren birinci sınıfa ayrılmıştır.
1.3.1992 tarihinden itibaren, vefat eden eşinden dolayı dul aylığı bağlanan davacı, 24.8.1992 tarihli dilekçesiyle, 11.7.1992 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 3825 sayılı Yasa uyarınca dul aylığına birinci sınıf hakimler için öngörülen ek göstergenin uygulanması yolunda Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne başvurmuş, bu başvurusu; Adalet Bakanlığının 28.12.1992 tarih ve 05/83829 sayılı yazısına dayanılarak, eşinin aldığı yer değiştirme cezası nedeniyle Yargıtay üyeliğine seçilme hakkını kaybettiğinden bahisle, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün dava konusu 12.1.1993 tarih ve 23.691.010 sayılı işlemiyle reddedilmiş; dava bu işlemin iptali ve eksik ödenen aylık farklarının tazmini istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi, 3825 sayılı Yasanın 2.ve 5.maddeleri uyarınca birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrıldığı tarihten itibaren meslekte altı yılını doldurmuş hakim ve savcıların Yargıtay ve Danıştay üyelerinin istifade ettiği her türlü mali hak ve ödemelerden yararlanabilmeleri için Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını kaybetmemiş olmaları gerektiği, 2802 sayılı Yasanın 32/d maddesinde birinci sınıfa ayrılabilmek için yer değiştirme cezası almamış olmak koşulunun getirildiği ve 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 29. maddesinde birinci sınıfa ayrılma yeterliğini kaybetmemiş almanın Yargıtay üyeliğine seçilebilme koşulları arasında yer aldığı, her nekadar davacının eşi Danıştay Dava Daireleri Kurulu Kararıyla birinci sınıfa ayrılmış ise de bu kararla sadece birinci sınıfa ayırmama işleminin iptal edildği ve yer değiştirme cezasının halen geçerliliğini koruduğu, bu durumda eşi Yargıtay üyeliğine seçilebilme hakkını kaybeden davacı hakkında tesis edilen işlemde mevuzata aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle, davayı reddetmiştir.
Davacı; usul ve hukuka aykırı olduğu savıyla, anılan mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
3825 sayılı Yasanın 2.maddesiyle 2802 sayılı Yasanın 15.maddesine eklenen fıkra uyarınca; “Birinci sınıfa ayrılmış, bu sınıfa ayrıldığı tarihten itibaren meslekte 6 yılını doldurmuş, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını da yitirmemiş olan Hakim ve Savcılar birinci sınıf olurlar” ve yine 3825 sayılı Yasanın 5.maddesiyle 2802 sayılı Yasanın 103.maddesine eklenen fıkra uyarınca;
“Birinci sınıf hakimler, Yargıtay ve Danıştay Üyelerinin istifade ettikleri her türlü mali hak ve ödemelerden aynen yararlanırlar”
Birbirine parelel olarak düzenlenen 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 29.maddesi ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 8/2. maddesi uyarınca, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilmek için, hakim ve savcıların birinci sınıfa ayrıldıktan sonra en az üç yıl bu görevlerde başarı ile çalışmış olmaları ve birinci sınıfa ayrılma yeterliliğini kaybetmemeleri gerekmektedir.
Davacının eşinin 2556 sayılı Yasa hükümleri uyarınca birinci sınıfa ayrılmaması işlemi Danıştay Dava Daireleri Kurulunca mevzuata aykırı bulunarak iptal edilmiş ve bu karar uygulanıp 25.5.1967 tarihinden itibaren birinci sınıfa ayrılmıştır. Yargı kararıyla birinci sınıfa ayrılmaya engel görülmeyen yer değiştirme cezası yasal değişiklikle birinci sınıfa ayrılma yeterliliğini kaybetmeye neden olmayacağı gibi, bu davada tekrar …’ın birinci sınıfa ayrılabilme koşullarını tartışabilme olanağı bulunmamaktadır.
Sonuçta, Danıştay Dava Daireleri Kurulunun 28.11.1969 tarih ve E:1968/79 K:1969/844 sayılı kararı uygulanarak 25.5.1967 tarihinden itibaren birinci sınıfa ayrılan, birinci sınıfa ayrıldıktan sonra meslekte altı yılını doldurup 25.3.1974 tarihinde emekliye ayrılan ve birinci sınıfa ayrıldığı 25.5.1967 tarihinden sonraki altı yıllık süreçte Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını yitirmemiş olan …’tan dolayı davacıya bağlanan dul aylığına; 3825 sayılı Yasa uyarınca Yargıtay ve Danıştay üyeleri için öngörülen ek göstergenin uygulanması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 7.3.1996 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.