10. Daire 1993/2261 E. , 1994/4639 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1993/2261
Karar No : 1994/4639
Davacı : …
Davalı : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Maliye ve Gümrük Bakanlığı Genel Müdürlüğünün 17.9.1992 tarih ve 92/114 sayılı Genelgesinin protez uzuvlar ile organizmaya takılan sair uzuv ve parçaların ithalinde % 3 oranında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu tahsil edilmesi gerektiği yolunda hüküm içeren kısmını Yasalarla protez uzuvlarının katma değer vergisi ve gümrük vergisinden muaf tutulduğu, uygulamasının bu şekilde devam ettiği, yasal dayanak ve hukuken geçerli sebep olmadan, yasayla tanınan muafiyet hakkının kaldırıldığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 1615 sayılı Gümrük Kanununun 8/14.maddesi uyarınca gümrük vergi muafiyetinin protez uzuvların kişilerin kendi ihtiyaçları için ithal etmesi halinde tanındığı, ticari amaçla ithal edilmesi halinde muafiyet tanınamayacağı ve destekleme ve fiyat istikrar fonu kesintisi yapılmasının uygun olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Gümrük Kanununun 8.maddesinin 14/b bendiyle, ticari olup olmadığına bakılmaksızın gümrük vergisinden muaf tutulan protez uzuvlar (protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair uzuv ve parçaların ithalinde % 3 oranında fon kesintisi yapılması gerektiği yolundaki dava konusu genelge hükmü, 88/13384 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına aykırı bulunduğundan iptali gerektiği düşünülmüştür.
D.Savcısı : …
Düşüncesi :1615 sayılı Gümrük Kanununun muafiyetler başlıklı 8 inci maddesinin 14 üncü fıkrasının (b) bendinde “Protez ……(protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair …… ve parçaların gümrük vergisinden muaf olduğu yolunda hüküm getirilmiştir.
Diğer taraftan 3065 sayılı “Katma Değer Vergisi Kanununun” 16 ncı maddesinin (b) bendinde Gümrük Kanununun 8 inci maddesinde yazılı olan mevadın katma değer vergisinden de muaf olduğu yolunda hüküm mevcuttur.
Bu durumda; iptali istenen gerekçede yer alan ve mevcut yasal duruma ters düşen ve geleceğe yönelik gerekçelere yasal değer atfetmek mümkün bulunmamaktadır.
Yukarıda açıklanan nedenle davanın kabulü ile dava konusu genelgenin iptali gerektiği düşünüldü.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince işin gereği düşünüldü:
Maliye ve Gümrük Bakanlığının yapılan değişiklik ile gümrük işleri ile ilgili teşkilat ve görevleri Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığına devredildiğinden bu idarece verilen savunma ile dosya tekemmül ettirilerek işin esasına geçildi.
Davacı şirket; Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün 17.9.1992 tarih ve 92/114 sayılı Genelgesinin protez uzuvler ile orgazmaya takılan sair uzuv ve parçaların ithalinde % 3 oranında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu tahsil edilmesi gerektiği yolunda hüküm içeren kısmının iptalini istemektedir.
Davalı idare tarafından, usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülen davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanunun 2.maddesine göre çıkartılan ve 14.10.1988 gün ve 19959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 88/13384 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, dış ticaretin ekonomik şartlara uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasında “Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu” oluşturulmuştur. Bu kararın 3.maddesinde, sayılan işlemlerde malların CİF değerinin % 3 oranında fona tabi olduğu belirtilmiş, aynı maddenin (e) bendinde ise fon tahsilatı yapılmayacak haller sayılmıştır.
17.1.1990 gün ve 20405 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 89/14910 sayılı İthalat Rejim Kararının 19 (B) maddesi ile değişik, 88/13384 sayılı Kararın 3/E (a)maddesine göre;
“1615 sayılı Gümrük Kanunu’nun 6 ncı (Tek ve Maktu vergi), 7 nci (istisnalar), (3/A(e) bendi hükmü hariç), 8 nci (muafiyetler), 9 uncu (Diplomatik muafiyetler), 10 uncu (Zat ve Ev Eşyası) maddelerine göre yapılacak ithalat ve 118 inci (geçici olarak giren Eşya) maddesi çerçevesinde geçici kabul rejimine tabi eşyanın ithali ve bunların işlem gördükten sonra ihracı” işlemlerin destekleme ve fiyat istikrar fonundan muaf olduğu hükme bağlanmıştır.
Kararname hükmüyle özetle; gümrük vergisinden muaf olarak yapılacak ithalat işlemlerinin fon kesintisinden muaf olduğu belirtilmiştir.
1615 sayılı Gümrük Kaununun “muafiyetler” başlıklı 8.maddesinin, 14 (b) bendinde; “protez uzuvlar (Protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair uzuv ve parçalar” ın gümrük vergisinden muaf olduğu düzenlenmiştir.
Bu düzenlemeler, gümrük vergisinden muaf tutulan protez uzuvlar (Protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair uzuv ve parçaların ithalinde % 3 oranında fon kesintisinden muaf tutulması sonucunu doğurmaktadır.
Dava konusu Genelge ile bu muafiyet kaldırılmakta ve gerekçe olarak muafiyet için kendi adına ithal etme zorunluluğu olduğu ticari ithalatta muafiyetin tanınamayacağı ileri sürülmektedir.
Oysa 1615 sayılı Gümrük Kanununun 8.madesinin 14 (b) bendinde; ithalatın ticari olup olmadığı yolunda bir ayrım yapılmadan muafiyet tanımaktadır. Ayrıca 8.maddesinin 14 (a) bendide; kendilerinin kullanacağı, (c) bendinde ise, bizzat ithal etmeleri şartları açıkca yer aldığı halde, 14 (b) bendinde; kendi adına ithal etme koşulu yer almamaktadır.
Bu durumda yasada yer almaya bir düzenlemenin yorum yoluyla getirilmesi, yek mali yükümlülük konulması, Anayasanın 167. maddesine ve 2976 saılı Yasaya aykırılık oluşturmaktadır.
Sonuç olarak dava konusu, Gümrük Kanununun 8.maddesi 14/b bendiyle, ticari olup olmadığına ve kendi adına ithal etmesine bakılmaksızın gümrük vergisinden muaf tutulan protez uzuvlar (Protez dişler hariç) ile organizmaya takılan sair uzuv ve parçaların ithalinde % 3 oranında fon kesintisi yapılması yolundaki Genelge hükmü Yasalara aykırı bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu Genelgenin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonuna ilişkin kısmının mevzuata aykırılığı açık bulunduğundan İPTALİNE, …lira yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, posta pulundan arta kalan … liranın isteği halinde davacıya iadesine, 6.10.1994 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.