1. Daire 2013/777 E. , 2013/804 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/777
Karar No : 2013/804
K A R A R
Şüpheliler :
1- … – … Üniversitesi Rektörü
2- … – … Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi
3- … – … Üniversitesi Fen-Edebiyat Fak. Öğretim Üyesi
Suçları : 1996 yılında Almanya’da … Dergisinde yayımlanan yazarlar …, …, … ve … tarafından hazırlanan ” … ” isimli sekiz sayfalık makalenin izinsiz olarak % 80′ ini alarak “… ” ismiyle Almanya’da yayımlanan … Dergisinde 2010 yılında yayımlatmak suretiyle intihal yapmak
Suç Tarihi : 2010 Yılı
İncelenen Karar: Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun, … ve …’ın men-i muhakemelerine, …’un lüzum-u muhakemesine ilişkin … tarih ve … sayılı kararı
Karara İtiraz Eden : Hakkında lüzum-u muhakeme kararı verilen …
İnceleme Nedeni : Yasa gereği ve itiraz üzerine
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma dosyası ile yukarıda belirtilen Kurul kararı ve bu karara hakkında lüzum-u muhakeme kararı verilen tarafından yapılan itiraz, Tetkik Hakimi … ‘ın açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesi uyarınca incelendi;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 35 inci maddesinde, alenileşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ve edebiyat eserine alınması iktibasın belli olacak şekilde yapılması ve iktibas hususunda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bir kısmın alındığı yerin de belirtilmesi koşuluyla caiz görüldüğü, aynı Kanunun 71 inci maddesinin 3 üncü bendinde, bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişinin altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacağı, 75 inci maddesinde ise, 71 ve 72 inci maddede sayılan suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılmasının şikayete bağlı olduğu, yapılan şikayetin geçerli kabul edilebilmesi için hak sahiplerinin veya üyesi oldukları meslek birliklerinin haklarını kanıtlayan belge ve sair delilleri Cumhuriyet başsavcılığına vermeleri gerektiği, bu belge ve sair delillerin şikayet süresi içinde Cumhuriyet başsavcılığına verilmemesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verileceği, bu Kanunda yer alan soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı suçlar dolayısıyla başta Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri olmak üzere ilgili gerçek ve tüzel kişiler tarafından, eser üzerinde manevi ve mali hak sahibi kişilerin şikayet haklarını kullanabilmelerini sağlamak amacıyla durumdan haberdar edilecekleri hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümlerden, bir eserin bazı cümle ve bölümlerinden alıntı yapılmasının, eser ve eser sahibinin adı ile eserden alıntı yapıldığı yerin gösterilmesi suretiyle mümkün olacağı, anılan biçimde kaynak gösterilmemesi, yanlış ya da yetersiz biçimde kaynak gösterilmesi eyleminin söz konusu olduğu durumlarda, ancak eser üzerinde manevi ve mali hak sahibi kişilerin şikayeti üzerine kamu davası açılabileceği, dava sonucunda doğru şekilde kaynak göstermeyen kişilerin hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabileceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, şikayetçi emekli öğretim üyesi Prof.Dr. …, …Üniversitesi … Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. … tarafından YÖK Başkanlığına gönderilen şikayet dilekçeleri ile isimsiz ihbar mektuplarında, şüphelilerin birlikte yazdıkları makalede kaynak gösterilmeden 1996 yılında Almanya’da yayımlanan yabancı yazarlara ait makaleden alıntı yaptıkları iddiaları ile şikayetçi oldukları, YÖK Başkanlığınca yaptırılan soruşturma sonucuna göre … ve …’ın men-i muhakemelerine, …’un lüzum-u muhakemesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, kaynak gösterilmeden alıntı yapıldığı iddia edilen eserlerle ilgili olarak şikayetçilerin eser sahibi sıfatıyla hak sahipliğini kanıtlayan bir belgenin dosyada bulunmadığı, şüphelilere atılı suçun takibi şikayete bağlı suçlardan olmasına karşın, eser sahibi sıfatıyla hakları tecavüze uğrayanların şikayetinin bulunmadığı anlaşıldığından, eser üzerinde manevi ve mali hak sahibi olmayan şikayetçilerin yaptıkları şikayetler nedeniyle soruşturma başlatılmasının mümkün olmaması nedeniyle itirazın kabulüyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 26.11.2012 tarih ve 2012/49 sayılı kararının; …’ın men-i muhakemesine, …’un lüzum-u muhakemesine ilişkin kısımlarının bozulmasına, … ve … hakkında kovuşturmaya yer olmadığına,
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Ek 5 inci maddesinde, “Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf yönetim organı tarafından dört yıl için seçilir, süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Mütevelli heyet üyelerinin yaş sınırlaması hariç Devlet memuru olma niteliklerine sahip bulunmaları ve en az üçte ikisinin lisans düzeyinde yükseköğrenim görmüş olması gerekir. Mütevelli heyet üyeleri kendi aralarından bir başkan seçer. Mütevelli heyet vakıf yükseköğretim kurumunun tüzelkişiliğini temsil eder. Vakıf yükseköğretim kurumlarının yöneticileri Yükseköğretim Kurulunun olumlu görüşü alınarak mütevelli heyet tarafından atanır. Mütevelli heyet; vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebilir. Yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını ve görevden alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylar ve uygulamaları izler, ayrıca vakıfça hazırlanan yönetmelik hükümlerine göre diğer görevleri yürütür.” hükmüne, Ek 8 inci maddesinde ise, “Vakıfça kurulacak yükseköğretim kurumlarındaki akademik organlar, Devlet yükseköğretim kurumlarındaki akademik organlar gibi düzenlenir ve onların görevlerini yerine getirir. Öğretim elemanlarının nitelikleri Devlet yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanlarının niteliklerinin aynıdır. Devlet yükseköğretim kurumlarında çalışmaları yasaklanmış veya disiplin yoluyla bu kurumlardan çıkarılmış kişiler, vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alamazlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda sözü edilen hükümlerle vakıf yükseköğretim kurumlarının tüzel kişiliğini temsil eden mütevelli heyetinin; yönetici, öğretim elemanı ve diğer personelin sözleşmesini yapacağı, atamalarını, görevden alınmalarını ve yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylayacağı, akademik organların düzenlenmesinde, görevlerini yerine getirmesinde, öğretim elemanlarının niteliklerinde Devlet yükseköğretim kurumlarındaki esasların aynısının uygulanacağı belirtilmek suretiyle vakıf üniversitelerinin Devlet yükseköğretim sistemine entegrasyonunu sağlayan özel düzenlemelere yer verildiği halde, akademik ve idari personelin sözleşmeli olarak istihdamı nedeniyle tabi oldukları hukuki rejim gözönünde bulundurularak bunların görevleri dolayısıyla ya da görevlerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen suçlar hakkında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesinde öngörülen soruşturma usulüne tabi olacaklarına ilişkin bir hükme yer verilmemiştir.
Bu durumda, … Üniversitesi Rektörü hakkında 2547 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi hükümlerinin uygulanacağına dair açık bir hüküm bulunmadığından, suç işlediği ileri sürülen … hakkında genel hükümler uyarınca işlem yapılması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle … Üniversitesi Rektörü hakkında anılan Yasanın 53 üncü maddesi uyarınca soruşturma yapılmasına ve karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun … tarih ve … sayılı kararının; …’in men-i muhakemesine ilişkin kısmının bozulmasına, bu kişi yönünden dosyanın tefrik edilmesi ve … hakkında genel hükümlere göre işlem yapılması için … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmek üzere dosyanın karar ekli olarak Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına, kararın bir örneğinin itiraz edene, .. Üniversitesi, … Üniversitesi ve … Üniversitesi Rektörlüklerine gönderilmesine 11.6.2013 tarihinde … yönünden oyçokluğuyla, diğer şüpheliler yönünden oybirliğiyle karar verildi.
K A R Ş I O Y (X)
Yükseköğretim üst kuruluşlarının başkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleşmeli öğretim elemanlarının görevleri dolayısıyla ya da görevlerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen suçlar hakkında özel ceza soruşturması usulü düzenlemelerini içeren 2547 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (c) fıkrasında, hiçbir ayrım yapılmaksızın, tüm yükseköğretim kurumları fıkra kapsamında zikredilmiştir.
Vakıf üniversitelerinde görev yapan akademik personele yönelik disiplin, sözleşme süresinin uzatılmaması gibi işlemlerin idari yargıda açılan davalarda görülmekte olduğu, bunlar yönünde 2547 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin uygulanamayacağının belirtilmesinin, anılan Kanun kapsamında Devlet üniversitelerinde görevli akademik personelle vakıf üniversitelerinde görev yapan akademik personel arasında Kanun nezdinde sağlanan eşitliği zedeleyeceği, öte yandan, vakıf üniversitelerinin 2547 sayılı Kanuna tabi birer yükseköğretim kurumu oldukları ve bu üniversitelerde görevli akademik personelin anılan madde hükmü dışında tutuldukları yolunda açık yasal düzenleme bulunmamaktadır. Nitekim gerek Anayasanın 130 uncu maddesi gerek Anayasa Mahkemesi kararları ve Danıştayın ilgili daire ve kurul içtihatlarının bu doğrultuda olduğu, başka bir anlatımla Devlet Üniversitelerinde görev yapan akademik personel ile Vakıf Üniversitelerinde görev yapan akademik personelin aynı statüde bulunduğu kabul edilmektedir. Açıklanan nedenlerle, … hakkında da 2547 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi hükümlerinin uygulanması gerektiği, bu bağlamda … tarih ve … sayılı Yetkili Kurul kararının adı geçenle ilgili kısmının esastan incelenmesi gerektiği oyuyla bu kişi yönünden çoğunluk kararına karşıyım.