1. Daire 2009/45 E. , 2009/222 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2009/45
Karar No : 2009/222
K A R A R
Hakkında İşleme Konulmama
Kararı Verilenler : 1- … – … Büyükşehir Belediye Başkanı
2- … – … İli, … Belediye Başkanı
3- … – … İli, … Belediye Başkanı
4- Diğer belediye görevlileri
İtiraz Edilen Karar : Şikayetin işleme konulmamasına ilişkin İçişleri Bakanının … gün ve İNS:… sayılı kararı
Karara İtiraz Eden :… Cumhuriyet Başsavcı Vekili …
Soruşturulacak Eylemler : … ve Büyükşehir Belediye Meclisi Üyelerinin:
1-Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanıp yürürlüğe konulan Otopark Yönetmeliği hükümlerine aykırı olarak, parsel ve bina bünyesinde otopark ihtiyacını karşılayan ilgililerden otopark harcı alınması yolunda hükümler içeren … Büyükşehir Belediyesi Otopark Yönetmeliğini kabul ederek yürürlüğe koymak … ve Büyükşehir Belediyesi görevlilerinin:
2-Otopark Yönetmeliği uyarınca ilgililerden tahsil edilen harç ve ücretleri, Otopark Yönetmeliğindeki hükümlere aykırı olarak harcamak, belde ihtiyacını karşılayacak otopark alanları ayırmamak ve otopark inşa etmemek …, …, … ve …’daki diğer belediye başkanlarının:
3-Otopark yeri ayrılıp ayrılmadığı dikkate alınmaksızın inşaat ve iskan ruhsatları düzenlemek, otopark alanı olarak ayrılan yerlerin bu amaçla kullanılıp kullanılmadığını denetlememek
4-Ücretsiz olması gereken belediyelere ait otoparklardan vatandaşları ücret karşılığında yararlandırmak
Eylem Tarihi : 1994 Yılı ve devamı
İçişleri Bakanlığının … gün ve … sayılı yazısı ile gönderilen dosya, İçişleri Bakanı tarafından verilen … gün ve … sayılı şikayetin işleme konulmaması kararı ile bu karara yapılan itiraz, Tetkik Hakimi …’un açıklamaları dinlendikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmamasının, ihbar veya şikayetlerde kişi veya olay belirtilmesinin zorunlu olduğu, iddiaların da ciddi bulgu ve belgelere dayanması gerektiği, bu hükme aykırı bulunan ihbar ve şikayetlerin, Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmayacağı ve durumun ihbar veya şikayette bulunana bildirileceği, aynı Kanunun 5 inci maddesinde ise izin vermeye yetkili merciin, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatacağı, ön incelemenin, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı ya da hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabileceği, inceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesinin esas olduğu, işin özelliğine göre bu merciin, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebileceği hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, Cumhuriyet başsavcılarına yapılan şikayet ve ihbarların değerlendirilmesi sonucunda işleme konulmamayı gerektiren nitelikte olanlar hakkında yine bu makamlarca şikayetin işleme konulmaması kararı verilebilmesi yetkisi tanındığına göre, Cumhuriyet başsavcılıklarına intikal eden şikayet ve ihbarlar üzerine yapılan inceleme ve soruşturma sonucunda şikayetin somut olduğu, kişi ve olay belirtildiği, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayandığı görülerek işleme konulmama kararı verilmeyip dosyanın ön inceleme yapılarak soruşturma izni verilip verilmemesi yönünden yetkili mercie intikal ettirilmesinden sonra, yetkili merciin aynı dosya içeriğine göre şikayetin işleme konulmamasına karar vermemesi, bir ön inceleme yaptırarak, ciddi bulgu ve belgelere dayanan, kişi ve somut olay belirtilen şikayet hakkında soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi yönünde bir karar tesis etmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, şikayetçi … Derneği vekili Av …’in yukarıda açıklanan iddiaları içeren dilekçesiyle … Cumhuriyet Başsavcılığına yaptığı şikayette, Belediye Başkanı …, …, …’ın yanında 1994 Yılından bu yana görev yapmış bütün belediye başkanlarından da şikayetçi olduğunu belirttiği, Başsavcılığının … günlü, Soruşturma No:… sayılı yazısıyla şikayet evrakının İçişleri Bakanlığına gönderilerek ilgililer hakkında ön inceleme yapılmasının istenildiği, söz konusu talebe rağmen Bakanlığın … günlü yazısıyla … Valiliğinden, iddia konuları hakkında inceleme yaptırılmasının istendiği, Valiliğin … günlü oluru uyarınca … Büyükşehir Belediyesi Müfettişi …’ın inceleme ile görevlendirildiği, bu kişinin düzenlediği inceleme raporu esas alınarak İçişleri Bakanı tarafından şikayetin işleme konulmaması kararı verildiği, ayrıca incelemede şikayet edilen diğer belediye başkanlarına yer verilmediği tespit edilmiştir.
Soruşturulması istenen olayda şikayet konusu eylemlerin somut olduğu, kişi ve olay belirtildiği ve iddiaların da ciddi bulgu ve belgelere dayandığı anlaşılmaktadır.
Ayrıca, ihbar ve şikayetlerin işleme konulmaması kararlarının 4483 Sayılı Yasanın 4. maddesi uyarınca izin vermeye yetkili makamlar tarafından verilebileceği açık olduğundan, eğer ihbar ve şikayete konu olayla ilgili olarak bir araştırma yapılması ihtiyacı duyulmuş ise bu araştırmanın da 4483 sayılı Kanunun 5. maddesinde ön inceleme yapılması veya yaptırılması bakımından aranan kriterler esas alınmak suretiyle, yani bizzat izin vermeye yetkili merci veya izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisindeki teftiş kurullarından görevlendirilecek bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında araştırma yapılacak kişinin üst konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı tarafından yapılması gerekeceği tabiidir. Aksi tutumun gerek yapılan araştırmanın gerekse bu araştırma raporu dayanak alınarak izin vermeye yetkili mercilerce verilecek işleme konulmama kararının objektifliğini, sıhhatini ve hukukiliğini tartışmalı hale getireceği ve 4483 sayılı Kanunun prensiplerine aykırı olacağı açıktır.
Bu itibarla, … Büyükşehir Belediye Başkanı, … Belediyesi Başkanı, … Belediyesi Başkanı ve 1994 Yılından bu yana görev yapmış bütün belediye başkanları hakkında yapılan şikayet konusu ile ilgili olarak, Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı olarak oluşturulan Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu müfettişi tarafından yapılan araştırma sonucunda düzenlenen rapor dayanak alınmak suretiyle yetkili makam olan İçişleri Bakanı tarafından verilen işleme konulmama kararı bu yönüyle de yerinde görülmemiştir.
Belirtilen nedenlerle şikayet konusu eylemlerle ilgili olarak şikayet edilen diğer kişiler de dahil edilmek üzere 4483 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca yetkili merci tarafından ön inceleme emri verilmesi, bu emre dayalı olarak ön inceleme raporu düzenlenmesi ve ön inceleme raporu da göz önünde bulundurulmak suretiyle soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin bir kararın tesis edilmesi, verilecek kararın türüne göre gerekli yazılı bildirimlerin yapılması, tesis edilen karara karşı itirazda bulunulması durumunda yazılı bildirimlere ilişkin günlü ve imzalı bildirim alındıları ile itiraz dilekçelerinin de eklenerek dosyanın Dairemize gönderilmesi gerektiğinden, itirazın kabulü ile İçişleri Bakanı tarafından şikayetin işleme konulmamasına ilişkin olarak verilen … gün ve İNS:… sayılı kararın kaldırılmasına, dosyanın İçişleri Bakanlığına, kararın bir örneğinin … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine 6.2.2009 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
K A R Ş I OY
4483 sayılı Kanunda, Cumhuriyet başsavcılarının veya yetkili merciin işleme koymama kararlarına karşı itiraz edilebileceği yönünde bir hükme yer verilmemesi nedeniyle, İçişleri Bakanınca … gün ve İNS:… sayılı şikayetin işleme konulmaması kararına yapılan itirazın incelenmeksizin reddi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.