1. Daire 2009/1120 E. , 2009/1600 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2009/1120
Karar No : 2009/1600
Özel çevre koruma bölgeleri içerisinde bulunan sit alanlarının imar planı uygulamaları konusunda düşülen duraksamanın giderilmesi istemine ilişkin Başbakanlığın … tarih ve Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü 3366 sayılı yazısına ekli …. Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin … tarih ve … sayılı yazısında aynen;
“Bakanlığımız … Genel Müdürlüğünden alınan … tarihli ve … sayılı yazı ve eki … tarihli ve … sayılı Makam Olur’unda özetle; Özel Çevre Koruma Bölgeleri içerisinde bulunan sit alanlarındaki plan onama süreci ile ilgili olarak Hukuk Müşavirliğimizin ilgi (a) yazısına cevaben iletilen ilgi (b) yazıda “Yazıda bahsi geçen usul kurallarının belirlenmesi konusunda ise, Başbakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulundan birer temsilcinin katılımıyla oluşturulacak bir komisyon vasıtasıyla ilgili usul ve esasların belirlenebileceği, bunun mümkün olmayacağının düşünülmesi halinde ise Danıştay 1. Dairesinden konu hakkında istişari görüş talep edilebileceği”nin değerlendirildiği ancak Bakanlığımız … Genel Müdürlüğü ile … Kurumu Başkanlığı arasında bugüne kadar çeşitli toplantılar yapıldığı fakat bir netice elde edilemediği belirtilerek, konunun ülke genelindeki tüm özel çevre koruma bölgelerinde bulunan sit alanlarındaki uygulamaları etkilenmesi ve koruma bölge kurullarının doğru karar almalarının sağlanması açısından Danıştay 1. Dairesinden istişari görüş alınması talep edilmektedir.
Bu kapsamda sözkonusu Makam Olur’u ve ekleri ilişikte gönderilmekte olup konu hakkında görüşlerinin alınması amacıyla dosyanın Danıştay 1. Dairesine iletilmesi hususunda gereğini bilgilerinize arz ederim.” denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen … Kanunlar ve Kararlar Genel Müdür Yardımcısı …, … Bakanlığı Hukuk Müşaviri …, … Genel Müdürlüğü Daire Başkanı …, … Uzmanı …, … Bakanlığı Hukuk Müşavir Vekili …, … Kurumu Başkanı … ve I. Hukuk Müşaviri …’ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra konu incelenerek,
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
Özel çevre koruma bölgeleri içerisinde bulunan sit alanlarının imar planı uygulamaları konusunda düşülen duraksamanın giderilmesi istenilmektedir.
1982 Anayasasının 112 nci maddesinde, Başbakanın, Bakanlar Kurulunun başkanı olarak Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlayacağı, hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözeteceği, bu siyasetin yürütülmesinden Bakanlar Kurulunun birlikte sorumlu olduğu, her bakanın Başbakana karşı sorumlu olması yanında ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumlu olduğu ve Başbakanın, bakanların görevlerinin Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici önlemleri almakla yükümlü olduğu hükmüne yer verilmiştir. Benzer şekilde 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde, bu Kanunun amacının, bakanlıklar arasında işbirliğini sağlamak, Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetmek, Devlet Teşkilatının düzenli bir şekilde işlemesini temin etmek ve Anayasa ve kanunlarla Başbakana verilen görevleri yerine getirmek olduğu, 2 nci maddesinin (a) bendinde ise, bakanlıklar arasında işbirliğini sağlamak, Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetmek, Anayasa ve kanunlarla verilen hizmetleri yerine getirmek maksadıyla gerekli tedbirleri almanın Başbakanlığın görevleri arasında yer aldığı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 23 üncü maddesinin (e) bendi ile 42 nci maddesinin (f) bendinde, Danıştayın, Cumhurbaşkanı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildireceği hükmü yer almaktadır.
Anılan hükümlerin birlikte yorumlanmasından, 2575 sayılı Danıştay Kanununun
23 üncü maddesinin (e) bendi ile 42 nci maddesinin (f) bendinde görüş bildirileceği belirtilen işlerin hukuki duraksama olması gerektiği, hukuki duraksamaya ilişkin olmayan idarenin işleyişine ilişkin ve salt idare örgütünün yürütümüne ilişkin hususların istişari düşünce istemine konu olamayacağı, farklı idarelerin eşgüdüm halinde hizmet görmelerinin Başbakanlığa verilen bir yükümlülük olduğu sonucuna varılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, bünyesinde sit alanı bulunduran özel çevre koruma bölgelerinde imar planı yapma yetkisi ve imar planlarının yapılması sırasında idarelerin eşgüdüm halinde çalışabilmeleri konusunda izlenecek usul konusunda … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ile Özel Çevre Koruma Kurumu arasında meydana gelen ihtilafın çözümlenmesi için anılan idarelerin kendi aralarında yaptıkları toplantılarda bir uzlaşmaya varılamadığı, bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin … tarih ve … sayılı yazısıyla Başbakanlıktan; (a) Özel koruma bölgesi ilan edilen sit alanlarına yönelik imar planları hakkında koruma bölge kurullarından sadece görüş alınmasının yaratacağı sakıncalar da göz önünde bulundurularak söz konusu imar planları hakkında koruma bölge kurullarının uygun görüşünün alınmasının gerekip gerekmediği, (b) İmar planlarının onaylanması sürecinin belirlenmesi hususunda iki kurum arasında yapılan istişarelerin bugüne kadar sonuç vermediği ve kamu kurumlarının birbirilerine karşı idari dava açmalarının ve bir idari davada davalı ve davacı olarak karşı karşıya bulunmalarının mümkün olmadığı gözetilerek, imar planlarının onaylanması sürecinde temel alınacak usul kurallarının belirlenmesi konularında görüş verilmesinin istendiği, Başbakanlıkta ilgili idare temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantı sonrasında oluşan görüşün … tarih ve … sayılı yazısıyla … Bakanlığa bildirildiği, anılan yazıda özetle; (a) Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığının içinde sit alanı bulunan özel çevre koruma bölgelerinde imar planı yaparken Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulundan alması gereken görüşün Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı için bağlayıcı olmadığı, (b) İmar planı yapılırken görüş alınması ve idareler arasında koordinasyonun sağlanmasına yönelik usul kurallarının belirlenmesi konusunda ise, Başbakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulundan birer temsilcinin katılımıyla oluşturulacak komisyon vasıtasıyla ilgili usul ve esasların belirlenebileceği, bunun mümkün olmaması halinde ise Danıştay Birinci Dairesinden konu hakkında istişari görüş talep edilebileceği görüşüne yer verildiği, koordinasyonun sağlanmasına yönelik usul kurallarının belirlenmesi amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı arasında toplantılar yapılmasına rağmen bir netice alınamadığı gerekçesiyle Dairemize başvurulduğu anlaşılmaktadır.
383 sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 19 uncu maddesinin (f) bendine göre Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulundan alınacak görüşün bağlayıcı olup olamayacağı konusunda düşülen hukuki duraksamanın Başbakanlığın … tarih ve … sayılı görüşüyle giderildiği, Dairemizden hakkında görüş bildirilmesi istenen hususun ise Başbakanlığın anılan görüşünde çözüme kavuşturulmayan imar planı yapılırken görüş alınması ve idareler arasında koordinasyonun sağlanmasına yönelik usul kurallarının belirlenmesine yönelik olduğu, sorulan bu hususun ise istişari düşünce istemine konu olabilecek hukuki bir duraksama olmadığı, bu nedenlerle idarelerin eşgüdüm halinde hizmet görmelerinin sağlanmasına ilişkin usul kurallarının belirlenmesi hususunda düşülen duraksamanın giderilmesi istemi hakkında görüş bildirilmesine yer olmadığına, dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 17.11.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.