1. Daire 2007/920 E. , 2007/1072 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2007/920
Karar No : 2007/1072
Karayolları Genel Müdürlüğü ile aralarında çıkan uyuşmazlığın 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30 uncu maddesi hükmüne göre çözümlenmesi isteğine ilişkin … Belediye Başkanlığının 19.3.2007 günlü dilekçesinde aynen;
“Bayındırlık ve İskan Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü- 5. Bölge Müdürlüğü’nün 05/03/2007 tarih ve B091TCK1050300/732-99/7079 sayılı işlemlerinin iptali ile mülkiyeti Karayolları Genel Müdürlüğüne ait olan … ilçesi, … Köyü, … mevkiinde kain … parsel sayılı, 11566 m2’lik taşınmazın, 6150 m2’lik kısmının müvekkil … Belediye Başkanlığı’na satın alma yoluyla devredilmesine karar verilmesi talebi hk.
… Belediye Başkanlığı tarafından yapılan imar düzenlenmesinde mezbahane olarak belirlenen ve fiilen mezbahane olarak kullanılan, mülkiyeti Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait olan … mevkiinde kain … parsel sayılı taşınmazın 6150 m2’lik bölümünün satın alma yoluyla müvekkil Belediye’ye devredilmesi istemimiz Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmiştir. Talebimizin reddi işlemi hukuka uygun değildir. Şöyle ki;
1- Sağlık açısından mezbahanelerin yerleşim alanlarından uzak olması gerektiği muhakkaktır. … Beldesinde mezbahane için en uygun alan kent merkezine yakın ancak kent merkezi dışında olması nedeniyle halen mezbahane olarak faaliyette bulunan ve dava konusu olan alandır. Mezbahane yapımı için daha uygun bir alan yoktur. Zaten … Belediyesi imar planında da sözkonusu alanı yıllardan beri Belediye Hizmet Tesisi, Mezbahane ve Soğuk Hava Deposu olarak belirlemiş ve mezbahane olarak kullanmıştır.
2- Sözkonusu alanın müvekkil Belediye Başkanlığına devredilmesi durumunda mevcut mazbahane geliştirerek ve soğuk hava deposu için ek bina yapılarak hayvan kesim işlemlerinin ve muhafazasının daha modern koşullarda gerçekleştirilmesi olanaklı hale gelecektir. Aksi durumda ise mevcut mezbahanenin geliştirilmesi mümkün olmayacak, hatta yıkımı dahi mümkün hale gelecektir. Dolayısıyla yıkım ve yapım masrafları vatandaşın üzerine yükletilecek gereksiz maliyetler olarak karşımıza çıkacaktır.
3- Karayolları Genel Müdürlüğü’nün … nolu parselle birlikte sözkonusu bölge birbirine bitişik halde birçok parseli vardır. … Belediye Başkanlığı’nın imar düzenlemesi içinde bulunan bu parsellerin toplam yüzölçümü yaklaşık olarak 300.000 m2’dir. Ayrıca bu parsellere bitişik olan ancak imar düzenlemesi içerisinde olmayan davalı idare’ye ait yaklaşık 200.000 m2’lik parsellerde düşünüldüğünde davalı idare’nin ihtiyacın çok ötesinde bir alana sahip olduğu anlaşılacaktır. Davalı İdare şu an için bu alanın sadece 2.000 m2’sini (%004) kullanmaktadır. Zaten düz olduğu halde ihtiyaç fazlası olduğu için geçmiş yıllarda mevcut alanın büyük bir bölümü stabilize malzeme temini için kullanılmıştır. Alan düz olduğu halde stabilize malzeme temin edilmesi nedeniyle bu alanda yer yer 20 metre derinliğinde çukurluklar mevcuttur. Şu an için de bu alandan stabilize malzeme alınması mümkün değildir.
Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait yaklaşık 500.000 m2’lik alanın tanımı malzeme ocağı olarak kullanılmaya müsaittir. ayrıca bu alan ihtiyacın çok üzerindedir. Dolayısıyla davalı idare’nin yıllardan beri fiilen mezbahane olarak kullanılan … nolu parselin 6.150 M2’lik bölümünü satın alma talebimizi reddetmeleri hukuka uygun değildir.
4- İki kurum arasındaki bu anlaşmazlıkta; satın alma istemimizin reddedilmesi durumunda mezbahanenin yıkımı ve yeniden yapımı sözkonusu olacağından ortaya artı masraflar çıkacaktır. Bu masrafların önüne geçilebilmesi,. halk sağlığı açısından modern tesislerin yapılabilmesi ve dolayısıyla kamu yararı açısından sözkonusu alanın … Belediye Başkanlığı’na satın alma yoluyla devredilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
H.NEDENLER : İYUK, Kamulaştırma Kanunu ve ilgili mevzuat.
KANITLAR : … Belediye Başkanlığı’ın satın alma istemini içeren yazıları, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü- 5. Bölge Müdürlüğü’nün satın alma isteminin reddine ilişkin 05/03/2007 tarih ve B091TCK1050300/732-99/7079 sayılı işlemi, davalı İdare Kayıt ve belgeleri, … Belediye Başkanlığı kayıt ve belgeleri imar planı, bilirkişi incelemesi, keşif ve her tür yasal kanıt.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü – 5. Bölge Müdürlüğü’nün 05/03/2007 tarih ve B091TCK1050300/732-99/7079 sayılı işlemlerinin iptali ile mülkiyeti Karayolları Genel Müdürlüğü ait olan … ilçesi, … Köyü, … mevkiinde kaim … parsel sayılı 11566 m’2 lik taşınmazın 6150 m2’lik kısmının müvekkil … Belediye Başkanlığı’na satın alma yoluyla devredilmesine karar verilmesini müvekkil … Belediye Başkanlığı adına saygıyla arz ve talep ederim.” denilmektedir.
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30 uncu maddesinde, kamu tüzelkişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak veya irtifak haklarının diğer bir kamu tüzelkişisi veya kurumunca kamulaştırılmayacağı, bunlara ihtiyacı olan idarenin 8 inci maddeye göre tespit edilen bedeli ödeyeceğini de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvuracağı, mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün içinde cevap vermez ise anlaşmazlığın alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştay ilgili idari dairesince incelenerek kesin karara bağlanacağı hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, … Belediye Başkanlığının 30.1.2007 günlü, 59 sayılı yazısıyla … İlçesi, … Köyü, … mevkii, … parsel sayılı, 11566 m2 lik taşınmazın 6150 m2’lik kısmının mezbahane inşa etmek üzere devrinin istenildiği, ancak Karayolları Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğünün 15.2.2007 günlü, 3926 sayılı yazısıyla devir isteminin reddedildiği, devir isteminin reddi üzerine ortaya çıkan anlaşmazlığın incelenerek kesin karara bağlanması için bu aşamada Dairemize başvuru yapılmadan, ikinci kez Belediye Başkanlığının 22.2.2007 günlü, 108 sayılı yazısıyla, sözkonusu taşınmazın 6150 m2’lik kısmının 1.000.00 YTL bedelle satın alınması istemiyle yapılan başvuruya Karayolları Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğünün 5.3.2007 günlü yazısıyla satın alma talebinin uygun görülmediği yönünde yanıt verilmesi üzerine, … Belediye Başkanlığının dava dilekçesi şeklinde düzenlenen, başvurma ve karar harçları ile posta gideri yatırılmış 19.3.2007 günlü dilekçesiyle Danıştay Başkanlığına gönderilmek üzere … İdare Mahkemesi Başkanlığına başvurulduğu, dilekçe ve eklerinin Danıştay’a gönderilmesi üzerine Danıştay 6 ncı Dairesince E: 2007/1933 sayılı dosyada verilen 18.5.2007 günlü, K: 2007/2975 sayılı Gönderme Kararı ile dava dosyasının Dairemize gönderildiği, dosyada bulunan dava dilekçesinde, 5.3.2007 günlü işlemin iptaliyle söz konusu taşınmazın satın alma yoluyla devrine karar verilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30 uncu maddesinde öngörülen usule uyulması koşuluyla iki kamu idaresi arasında, ihtiyaç belirtilerek devri istenilen taşınmazın devri konusunda çıkan anlaşmazlığın çözümüne ilişkin Danıştay’a verilen görev, Kanunla Danıştay’a kesin karara bağlanmak üzere verilmiş idari bir görevdir ve 2575 sayılı Yasanın 42 inci maddesinin (g) bendi uyarınca bu görev Dairemizce yerine getirilmektedir. Bu hükümde sözü edilen başvuru yolunun bir dava yolu olmadığı çok açıktır.
Ayrıca, yine bu madde hükmüne göre taraflar arasında taşınmazın devri konusunda çıkan uyuşmazlıklar Dairemizce kesin karara bağlanmakta olup devir konusundaki uyuşmazlığın dışında kalan bedele ilişkin uyuşmazlığın hangi merci tarafından çözüleceği madde hükmünde açıkça belirtilmiştir.
Durum böyle olunca, devir istemlerinin dışında bulunan ve ayrı bir mevzuatta düzenlenmiş olan, kamu idarelerinin mülkiyetindeki taşınmazların bedeli karşılığında satılması ya da satın alınması istemlerine verilen olumsuz yanıt nedeniyle çıkan anlaşmazlıkların, 2942 sayılı Yasanın 30 uncu maddesinde öngörülen devir konusunda çıkmış bir anlaşmazlık olarak kabulü mümkün değildir.
… Belediye Başkanlığının 19.3.2007 günlü dilekçesi ve eklerinde, Belediye Encümenince sözkonusu taşınmazın hangi amaçla kamulaştırılacağına ilişkin olarak alınmış bir kamulaştırma kararının ve kıymet takdir komisyonunca 8 inci madde uyarınca bedel tespitine ilişkin yapılmış bir işlemin bulunmadığı, mal sahibi idareye ikinci kez yapılan başvurunun 2942 sayılı Kanuna göre devir talebini içermeyip satın alma talebini içerdiği, 22.2.2007 günlü, 108 sayılı yazıyla mal sahibi idareden açıkça taşınmazın satışının istenildiği, devir talebinde bulunulmadığı, 2942 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca ihtiyaç sahibi idarenin ancak devir istemiyle Dairemize başvurabileceği öngörüldüğü halde, Yasada öngörülen usule ilişkin işlemler tamamlanmadan bu hükmün kapsamı dışına çıkan satın alma yoluyla devir istemiyle başvurulduğu anlaşıldığından, bu aşamada böyle bir talebin incelenmesine olanak bulunmadığına, belirtilen usul eksiklikleri tamamlandıktan sonra devir konusunda taraflar arasında bir anlaşmazlık çıkması halinde çözümü için Dairemize başvurulması gerektiğine, bu haliyle istem hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığına, dosyanın … Belediye Başkanlığına iade edilmesi için Danıştay Başkanlığına sunulmasına 1.10.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.