1. Daire 2007/867 E. , 2007/1284 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2007/867
Karar No : 2007/1284
K A R A R
Hakkında Soruşturma
İzni İstenenler :
1- … – … Kurumu Başkanı
2- … ” Başkan Yardımcısı
İtiraz Edilen Karar : Hakkında soruşturma izni istenenler için soruşturma izni verilmemesine ilişkin Adalet Bakanının … günlü, … sayılı kararı
Karara İtiraz Eden : … Kurumu Uzmanları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı …
Soruşturulacak Eylemler :
…’un;
1- … Kurumu Uygulama Yönetmeliğine aykırı olarak asistan olduğu dönemde işyeri hekimliği yapmak,
2- İşyeri hekimi olarak çalışması nedeniyle 2659 sayılı … Kurumu Kanununun 30 uncu maddesi uyarınca ödenen döner sermayenin yarısını alması gerekirken tamamını almak,
…’ın;
1- … Kurumunda mescit açmak ve çalışanları namaz kılmaya zorlamak,
2- Kurumda kadrolaşmaya gitmek,
Eylem Tarihi : 2007 yılı ve öncesi
Adalet Bakanlığının … günlü, … sayılı yazısı ekinde gönderilen dosya, Adalet Bakanının … günlü, … sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı ve bu karara yapılan itiraz, Tetkik Hakimi …in açıklamaları dinlendikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde, bu Kanunun amacının, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemek olduğu, 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, izin vermeye yetkili merciin, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya 4 üncü maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatacağı, 3 üncü fıkrasında, ön incelemenin, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabileceği, ön inceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesinin esas olduğu, ancak işin özelliğine göre bu merciin, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebileceği ve bu isteğin yerine getirilmesinin ilgili kuruluşun takdirine bağlı olduğu, 4 üncü fıkrasında ise, yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ile askerlerin başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
2659 sayılı … Kurumu Kanununun 1 inci maddesinde, adalet işlerinde bilirkişilik görevi yapmak, adli tıp uzmanlığı ve yan dal uzmanlığı programları ile görev alanına giren konularda diğer adli bilimler alanlarında sempozyum, konferans ve benzeri etkinlikler düzenlemek ve bunlara ilişkin eğitim programları uygulamak üzere Adalet Bakanlığına bağlı … Kurumunun kurulduğu, 26 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında ise, … Kurumu Başkanı, başkan yardımcıları, adli tıp ihtisas kurulları başkan ve üyelerinin, Adalet Bakanının inhası üzerine uzman elemanlar veya üniversitelerin ilgili fakülte öğretim üyeleri veya yardımcıları arasından müşterek kararnameyle atanacağı hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğünün 6 ncı maddesinin (D) bendinde, … Kurumunu, buna bağlı kuruluşları ve adli tabiblikleri teftiş etmek, denetlemek, işlemlerini incelemek ve görevlileri hakkında soruşturma yapmak, Teftiş Kurulunun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, adalet işlerinde bilirkişilik görevi yapmak üzere Adalet Bakanlığına bağlı olarak kurulan … Kurumunun müşterek kararnameyle atanan başkanı ve yardımcılarının, 4483 sayılı Kanun kapsamına giren bir suç işlediklerini öğrenen soruşturma izni vermeye yetkili merci konumundaki Adalet Bakanının ön inceleme başlatacağı, ön incelemenin Bakan tarafından bizzat yapılabileceği gibi, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğü uyarınca görevlendireceği bir veya birkaç adalet müfettişi veya hakkında ön inceleme yapılanların üstü konumundaki Bakanlık merkez teşkilatında görev yapan memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabileceği anlaşılmaktadır.
Hakkında ön inceleme yapılan … Kurumu başkanının ve başkan yardımcısının üstü konumunda olmayan ve Ceza Muhakemesi Kanununa göre soruşturma ve kovuşturma yapmaya yetkili olan yargı mensuplarının, diğer bir değişle Cumhuriyet savcılarının ve Ceza Muhakemesinde görevli hakimlerin, Ceza Muhakemesinin öncesinde yer alan ve 4483 sayılı Yasa ile getirilmiş olan izin müessesinin uygulanması aşamasında ön incelemeci olarak görevlendirilmesine hukuken olanak bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Olayda, … Kurumu Başkanı …. ve Başkan Yardımcısı … hakkında, idari yönden ast-üst ilişkisi kurulamayacak konumda olduğunda kuşku bulunmayan … Cumhuriyet Başsavcısının 4483 sayılı Yasa hükümleriyle bağdaşmayan bir konumda olmasına rağmen, ön inceleme yapmakla görevlendirildiği ve bu kişi tarafından düzenlenen rapora dayalı olarak Bakan tarafından soruşturma izni verilmemesine karar verildiği anlaşıldığından, ilgililer hakkında bizzat Bakan tarafından ön inceleme yapılması ya da usulüne uygun olarak görevlendirilecek Bakanlık merkez teşkilatında görev yapan ve ilgililerin üstü konumundakilere veya adalet müfettişlerine ön inceleme emri verilmesi, bu emre dayalı olarak ön inceleme raporu düzenlenmesi ve yetkili merci tarafından soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin bir kararın tesis edilmesi, verilecek kararın türüne göre gerekli yazılı bildirimlerin yapılması, tesis edilen karara karşı itirazda bulunulması durumunda yazılı bildirimlere ilişkin günlü ve imzalı bildirim alındıları ile itiraz dilekçelerinin de eklenerek dosyanın Dairemize gönderilmesi gerekli görüldüğünden, itirazların kabulü ile Adalet Bakanının soruşturma izni verilmemesine ilişkin … günlü, … sayılı kararının usul yönünden kaldırılmasına, dosyanın Adalet Bakanlığına, kararın birer örneğinin itiraz edene gönderilmesine 31.10.2007 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
X- A Z L I K O Y U :
Anayasanın 140 ıncı ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 5 inci maddesinde, hakimler ve savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığına bağlı olduğu, 2659 sayılı … Kurumu Kanununun 1 inci maddesinde, … Kurumunun, Adalet Bakanlığına bağlı olarak kurduğu, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında ise yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ile askerlerin sadece “başka” mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Bu hükme göre, anılan kamu görevlilerinin kendi kurumlarına ilişkin olarak görevlendirilmelerinin önünde hukuksal bir engel bulunmamaktadır.
Bu nedenle 4483 sayılı Kanunun 5 inci maddesi uyarınca yargı mensuplarının … Kurumu başkan ve başkan yardımcısı hakkında ön inceleme yapmaya yetkili olduğu, Adalet Bakanının soruşturma izni verilmemesine ilişkin … günlü, … sayılı kararına yapılan itirazın esasının incelenmesi gerektiği görüşüyle anılan kararın usul yönünden kaldırılmasına ilişkin çoğunluk kararına karşıyım.