Danıştay Kararı 1. Daire 2004/609 E. 2004/402 K. 24.11.2004 T.

1. Daire         2004/609 E.  ,  2004/402 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/609
Karar No : 2004/402

Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacı olan 4 adet Kılıç II sınıfı Hücumbot tedariki için Milli Savunma Bakanlığı ile Almanya’da yerleşik … Firması arasında imzalanan sözleşmede değişiklik yapılması hususunda 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesine göre görüş bildirilmesi istemine ilişkin Milli Savunma Bakanlığının 25.10.2004 günlü, 17156 sayılı yazısında aynen:
“İLGİ : MSB.lığı ile Almanya Federal Cumhuriyeti (AFC)’nde yerleşik … Firması arasında 19 Haziran 2000 tarihinde imzalanan … No.lu Sözleşme.
1. Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacı olan 4 Adet KILIÇ II Sınıfı Hücumbot tedariki için imzalanan İlgi sözleşme kapsamında, Gemi No: 1’e yerleştirilen/monte edilen İnşa Grubu 9 konusu malzemelerde, muayene heyeti ile beraber yapılan kontroller ve değerlendirmeler sonucunda Deniz Kuvvetleri Komutanlığı lehine olarak ihtiyaçlara göre değişiklikler gerçekleştirildiği, bu değişikliklere istinaden Gemi İnşa Şartnamesinin ilgili sayfalarının güncellendiği, ayrıca Gemi İnşa Şartnamesi 6-16’da da değişiklikler yapıldığı bildirilmiş olup, İlgi Sözleşmenin eki olan Gemi İnşa Şartnamesinde yapılan bu değişiklikler için bir Ek Sözleşme yapılması çalışmaları çerçevesinde, 4353 sayılı Kanunun 31 nci maddesi gereğince konu hakkındaki Başkanlıkları görüşlerinin alınması ihtiyacı doğmuştur.
2. İlgi Sözleşme ve konuyla ilgili dosya EK-A’da, Bakanlığımız görüşlerini içeren yazı EK-B’de sunulmuş olup, 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesi gereğince konu hakkındaki görüşlerin bildirilmesini ve dosyanın iadesini arz ederim. ” denilmektedir.
Milli Savunma Bakanlığının 25.10.2004 günlü 17156 sayılı yazısına ekli Bakanlık görüşünün belirtildiği Baş Hukuk Müşavirliği ve Dava Dairesi Başkanlığı yazısında ise aynen:
” İLGİ : (a) MSB.lığı ile Almanya Federal Cumhuriyeti (AFC)’ nde yerleşik … Firması arasında 19 Haziran 2000 tarihinde imzalanan … No.lu Sözleşme.
(b) Dz.K.K.lığının 24 Mart 2004 tarih ve TEK: 6900-395-04/Gİ.H/B 55127 sayılı yazısı.
(c) Hücumbot İrtibat Subaylığı/Bremen’in 10 Mayıs 2004 tarih ve 6900-351-2004 sayılı faks mesajı.
(ç) Hücumbot İrtibat Subaylığı/Bremen’in 14 Mayıs 2004 tarih ve 6900-354-2004 sayılı faks mesajı.
1. Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacı olan 4 Adet KILIÇ İl Sınıfı Hücumbot tedariki için ilgi (a) sözleşme imzalanmıştır.
2. Sözleşme kapsamında Satıcı Firma tarafından, Gemi No: 1’e yerleştirilen/monte edilen İnşa Grubu 9 konusu malzemelerde, muayene heyeti ile beraber yapılan kontroller ve değerlendirmeler sonucunda Deniz Kuvvetleri Komutanlığı lehine olarak ihtiyaçlara göre değişiklikler gerçekleştirildiği, bu değişikliklere istinaden Gemi İnşa Şartnamesinin ilgili sayfalarının güncellendiği ayrıca Gemi İnşa Şartnamesi 6-16’da da değişiklikler yapıldığı bildirilmiş olup, sözleşmenin eki olan Gemi İnşa Şartnamesinde yapılan bu değişiklikler için bir ek sözleşme yapılması talep edilmiştir.
3. Detayları ilgi (c) yazı ve ekindeki raporda mevcut olan değişiklikler incelendiğinde; Satıcı Firmanın Milli Savunma Bakanlığına yaptığı değişiklik talebinde yer alan İnşa Grubu 9 konusu toplam 525 adet malzemeden;
217 kalem malzeme ve tanımlamalarında değişiklik olmadığı, 220 kalem malzemeye şartnamedeki malzeme tanımındaki belirsizlikler (norm, renk, ölçü vb.) nedeniyle açıklık getirildiği ve bu 220 kalem malzemeden 160 kalem malzemenin onaylı PBS (Gemi İnşa Şartnamesi) ile aynı malzeme olduğu, onaylı PBS ile aynı malzeme olmayan 60 kalem malzeme için ilgi (c) yazı ekinde yer alan EK-B’deki gerekçelerle düzeltmeler yapıldığı,
4..Kalem malzemenin test ve tecrübeler esnasında malzeme yönünden ortaya çıkan eksiklikler kapsamında sözleşmenin diğer gruplarında yer alan şartların sağlanması amacıyla SATICI tarafından İnşa Grubu 9 konusu malzeme listesine ithal edildiği/listede miktar artırımı yapıldığı, 84 kalem malzemenin ise tanımında terminoloji, harf ve rakam hatası mevcut olduğundan düzeltme yapıldığı, görülmektedir.
4. Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca yapılan incelemede, söz konusu değişikliklerin nitelik, işlev ve kullanım amacı bakımından ALICI lehine düzeltmeler içerdiği, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı standartlarının sağlanması açısından yararlı olacağı, taktik ve teknik açıdan uygun ve Devlet menfaatine olduğu ve değişiklikliklerin Satıcı lehine bir hak ve menfaat terkin etmediği ilgi (b) ile bildirilmiştir.
Konuyla ilgili ilgi (c) ve (ç) yazılarla da, Gemi No: 1’e yerleştirilen/monte edilen İnşa Grubu 9 konusu malzemelerde yapılan değişikliklerle ilgili sözleşmenin eki olan Gemi İnşa Şartnamesinde yapılacak değişikliklerin hazine aleyhine hak ve menfaat terki yaratmayacağı ve Devlet menfaatine olduğu değerlendirmesi yapılmıştır.
5. Yapılan tüm inceleme ve değerlendirmeler sonucunda, söz konusu, sözleşme değişikliğinin gerçekleştirilmesinde İdare menfaati olduğu, bu nedenle Satıcı Firma ile bir Ek Sözleşme imzalanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. Söz konusu değişikliklere ilişkin Ek Sözleşme Taslağı taraflar arasında hazırlanmış ve Satıcı Firma tarafından imzalanmıştır.
6. 4353 sayılı Kanunun 31 nci maddesi; “Bir mukavele mevcut olsun olmasın umumi muvazene dahilindeki Devlet daireleriyle diğer daire, müessese ve teşekküller veya hakiki ve hükmi şahıslar arasında çıkan ve henüz kaza mercilerine, hakeme veya icraya intikal etmemiş bulunan hukuki ihtilafların sulh yoluyla hallinde menfaat görüldüğü takdirde Başhukuk Müşavirinin mütalaasına istinaden … liraya ( 2004 yılı Bütçe Kanunu ile bu rakam … TL.ye yükseltilmiştir.) kadar bir hakkın tanınması veya menfaatin terkini tazammun eden anlaşmalar veya mukavele tadilleri yapmaya vekaletler salahiyetlidir.

Bu miktarı geçen anlaşmalmarla mukavele tadilleri, Devlet Şurasının mütalaasına istinaden Maliye Vekaletince alınacak kararname ile yapılır….” hükmünü amir olup, bu hükme istinaden söz konusu Ek Sözleşme için Danıştay Başkanlığının uygun görüşüne ihtiyaç bulunmaktadır. ” denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Milli Savunma Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Avukatı …, Dış Tedarik Daire Başkanlığında görevli …, …, …, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Teknik Başkanlığında görevli …, …, …’in sözlü açıklamaları dinlendikten sonra konu incelenerek,

Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
4353 sayılı Yasanın 31 inci maddesinde, bir sözleşme mevcut olsun olmasın, Devlet daireleriyle diğer daire, müessese ve teşekküller veya gerçek ve tüzelkişiler arasında çıkan ve henüz yargı mercilerine, hakeme ve icraya intikal etmemiş bulunan hukuksal uyuşmazlıkların sulh yoluyla çözümünde yarar görüldüğü takdirde, Baş Hukuk Müşavirinin mütalaasına dayalı olarak … liraya kadar bir hakkın tanınması veya menfaatin terkini tazammun eden anlaşmalar veya sözleşme değişiklikleri yapmaya bakanlıkların yetkili olduğu bu miktarı aşan anlaşmalar veya sözleşme değişikliklerinde de Danıştayın mütalaasına dayanılarak Maliye Bakanlığınca alınacak kararname ile yapılacağı hükme bağlanmış, anılan maddedeki parasal sınır ise 2004 Mali Yılı Bütçe Kanununun (İ) işaretli cetveliyle … lira olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacı olan 4 adet Kılıç II Sınıf Hücumbot alımı için Milli Savunma Bakanlığı ile Almanya’da yerleşik … Firması arasında 19.6.2000 tarihinde sözleşme imzalandığı, sözleşme kapsamında satıcı firma tarafından, Gemi No: 1’e yerleştirilen/monte edilen İnşa Grubu 9 konusu malzemelerde, muayene heyeti ile birlikte yapılan kontroller ve değerlendirmeler sonucunda Deniz Kuvvetleri Komutanlığı lehine olarak ihtiyaçlara göre değişiklikler yapıldığı, satıcı firmanın değişiklik talebinde yer alan İnşa Grubu 9 konusu toplam 525 adet malzemeden; 217 kalem malzemede değişiklik olmadığı, 220 kalem malzemeye, tanımındaki belirsizlik (norm, renk, ölçü vb.) nedeniyle açıklık getirildiği, bunlardan 160 kalem malzemenin Gemi İnşa Şartnamesi ile aynı malzeme olduğu, 60 kalem malzeme için düzeltmeler yapıldığı, sözleşmenin diğer gruplarında yer alan şartların sağlanması amacıyla 4 kalem malzemenin listeye ilave edilerek miktarının artırıldığı, 84 kalem malzemenin ise tanımında terminoloji, harf ve rakam hatası mevcut olduğundan düzeltildiği belirtilerek bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi amacıyla sözleşme değişikliği yapılabilmesi için 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesine göre uygun görüş bildirilmesi istemiyle Dairemize başvurulduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda açıklanan Yasa hükmüne göre Danıştayca mütalaa verilebilmesi için, yargı mercilerine, hakeme veya icraya götürülmemiş bir uyuşmazlığın sulh yoluyla çözümünün veya bir sözleşmenin değiştirilmesinin söz konusu olması ve tanınan hakkın ya da terkedilen menfaatin … lirayı geçmesi gerekmektedir.
Sözleşmenin, (sözleşmenin tadilatı ve değişiklikler başlığını taşıyan) 17 nci maddesinde ise, gemi inşa şartnamesi, çizimler ve dokümantasyonda yapılması kaçınılmaz olarak değerlendirilen ve gemilerin performansını etkilemeyecek değişimlerin alıcıya ilave masraf getirmeden ücretsiz yapılacağı, gemilerin performansını, toplam sözleşme fiyatını ve teslim süresini uzatacak değişikliklerin ise ek sözleşme imzalanması ile yapılacağı öngörülmektedir.
Olayda sözleşme eki gemi inşa şartnamesinde gerçekleştirilmek istenilen değişikliklerin sözleşme fiyatına, teslim süresine, gemilerin performansına etkisi bulunmadığı bir hak veya menfaat terkinin söz konusu olmadığı anlaşıldığından, Sözleşmenin metninde yer alan hüküm gereğince satıcı tarafından ücretsiz gerçekleştirilebilen işler hakkında sözleşme değişikliğine gidilmesine gerek bulunmamaktadır.
Bu nedenle, 4353 sayılı Kanunun 31 inci maddesi kapsamında bir uyuşmazlığı içermeyen ve sözleşme değişikliğini gerektirmeyen istem hakkında görüş bildirilmesine olanak bulunmadığına, dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 24.11.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.