1. Daire 2003/145 E. , 2003/153 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2003/145
Karar No : 2003/153
… Belediye Meclisinin, süresinde ödenmeyen kira, işgaliye, encümen cezası ve su ücreti alacaklarından, karar tarihinden geçerli olmak kaydıyla iki ay geriye dönük olarak gecikme zammı tahsil edilmemesine ilişkin 5.6.2003 günlü ve 14-h sayılı kararının, 1580 sayılı Belediye Kanununun 74 üncü maddesi uyarınca iptali istemine ilişkin İçişleri Bakanlığının 8.10.2003 günlü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 58304 sayılı yazısında aynen:
“Bakanlığımız Mülkiye Başmüfettişi … tarafından düzenlenen 15.5.2003 tarih ve 2323 sayılı inceleme raporunda;
… Belediye Meclisinin 5.6.2003 tarih ve 14-h sayılı, kira, işgaliye, encümen cezası, su ücreti alacaklarının zamanında tahsilatının sağlanmasına imkan vermek üzere karar tarihinden geçerli olmak kaydıyla 2 ay geriye dönük olarak gecikme zammı tahsil edilmemesine ilişkin kararının mevzuata aykırı olması nedeniyle 1580 sayılı Kanunun 74.maddesi uyarınca iptal edilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varıldığı bildirilmektedir.
Söz konusu rapor ve ekleri ilişikte sunulmuştur.
… Belediye Meclisinin 5.6.2003 tarih ve 14-h sayılı kararının 1580 sayılı Kanunun 74.maddesi uyarınca iptali hususunda gereğini müsaadelerinize arz ederim.” denilmekte, Dairemizin 27.10.2003 günlü ve 2003/145 sayılı yazısı üzerine … Belediye Başkanlığınca gönderilen 5.11.2003 günlü ve 71/886 sayılı cevabi yazısında ise aynen:
“Belediye Meclisimizin “Zamanında ödenmeyen kira, işgaliye, encümen cezası ve su ücreti alacaklarından gecikme zammı alınmamasına”ilişkin 05.06.2003 ve 14-h sayılı kararın iptali istemi ile İçişleri Bakanlığının yaptığı başvuru üzerine, Başkanlığımızdan görüş istenmiş olmakla, konuya ilişkin olarak beyanlarımızı aşağıda sunuyoruz.
Dava, 07.07.2003 tarih ve 2-64 sayılı müfettişlik raporuna göre açılmıştır. Bu rapor hukuki tahliller ve değerlendirmeler açısından son derece yanlıştır. Zira;
1- Dava konusu Belediye Meclis kararımızda güdülen amaç, tamamen, birikmiş ve tahsil edilemeyen alacakların mümkün mertebe tahsil edilmesi ve hızlandırılmasıdır. Nitekim 40-50 yıllık siyasal hayatımızda, Hükümetler de çok sıkça benzer uygulamalar yaparak kamu alacaklarının tahsil edilmesini ve hızlandırılmasını amaçlayan uygulamalar yapa gelmiştir.
Teftiş makamının “tahsilatın hızlandırılacağı gerekçesiyle yapılan bu uygulamanın borçlarını ödeyen vatandaşları cezalandırmak anlamına geldiği” yolundaki beyanı hukuki gerekçeye dayanmayıp, şahsi görüşten ibarettir. Yörenin koşulları, alacağın niteliği ve miktarına göre uygulamanın fayda getirip getirmeyeceği konusunda teftiş makamının yorum yapması gereksizdir, böyle bir yetkisi de yoktur.
2- Teftiş raporunda kira ve su alacağının “Özel Hukuk İlişkisi” doğurduğu belirtilerek, bunların niteliği itibariyle Amme Alacağı olmadığı gerçeği kabul edildikten sonra Belediye
Meclislerinin Yargıya intikal etmesi gereken konularda “Affetme” yetkisinin bulunmadığı yönündeki görüş de yanlıştır ve saptırmadan ibarettir. Zira dava konusu uygulama ile borçların aslı affedilmemekte, dolayısıyla bir “Atıfet” söz konusu olmamaktadır. Asıl alacağın tahsiline imkan sağlanması için Fer’i Alacaklardan vazgeçilmesinin bir af olmadığı hem devlet uygulamaları ile hem de genel hukuk kuralları ile sabit olduğu tartışmasızdır.
Öte taraftan, 1580 Sayılı Yasanın 19.Maddesiyle Mahkemelere veya İcra Dairelerine intikal etmiş konularda dahi Belediyelerin, Vazgeçme, Sulh ve İbraya yetkileri tanınmış olduğundan teftiş raporundaki görüşlerin hukuki hiçbir değeri bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, Belediye Meclis Kararımız görev ve amaç bakımından hukuka uygun bulunduğundan, açılan iptal davasının reddine karar verilmesini, arz ederim.” denilmekte olduğundan konu incelenerek,
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
1580 sayılı Belediye Kanununun 74 üncü maddesinde, olağan ve olağanüstü toplantılar veya görev ve yasal yetki dışında veya kanun ve tüzüklere aykırı olarak alınan belediye meclisi kararlarından, il merkezi dışındaki belediye meclislerince alınanların valinin istemi üzerine il idare kurulunca, il merkezi olan yerlerin belediye meclislerince alınanların ise İçişleri Bakanlığının istemi üzerine Danıştayca tasdik veya iptal olunacağı hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, … Belediye Meclisinin 5.6.2003 günlü ve 14-h sayılı kararında, “Belediyemizin kira, işgaliye, encümen cezası, su ücreti alacaklarının düzenli tahsil edilmediği tespit edilmiş olup, tahsilatın hızlandırılması ve Belediye alacaklarının zamanında tahsilatının sağlanmasına imkan vermek üzere karar tarihinden geçerli olmak kaydıyla 2 ay içerisinde geriye dönük mükelleflerin gecikme zamlarının tahsil edilmemesinin” kabul edildiği, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliğince düzenlenen 15.5.2003 günlü ve 2323 sayılı inceleme raporunda, anılan Belediye Meclisi kararının mevzuata aykırı olduğunun belirtilmesi nedeniyle 1580 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi uyarınca İçişleri Bakanlığı tarafından sözü edilen kararın iptali isteminde bulunulduğu, … Belediyesinin yukarıya aynen alınan 27.10.2003 günlü ve 2003/145 sayılı yazısında ise sözkonusu kararın hukuka uygun olduğu, bu nedenle iptal isteminin reddedilmesinin gerektiğinin ileri sürüldüğü anlaşılmaktadır.
1580 sayılı Belediye Kanununun 70 inci maddesinde belediye meclislerinin görevlerinin neler olduğu belirtilmiş, bunlar arasında belediye alacaklarının ve bu alacaklardan doğan gecikme zamlarının veya uygulanacak para cezalarının kısmen veya tamamen ortadan kaldırılmasına karar verme yetkisini içeren bir hükme yer verilmemiştir.
Ödenmemiş kira, su borçları, işgaliye paraları ve encümen cezalarının tahsilatını gerçekleştireceği ve hızlandıracağı gerekçesiyle alındığı belirtilen söz konusu belediye meclisi kararının, benzer gerekçelerle ileriki tarihlerde de tekrarlanabileceği beklentisi yaratarak ödemeleri geciktirmeyi alışkanlık haline getirebilecek olmasının yanı sıra, vergi yükümlülüğünü zamanında yerine getiren, belediye encümenince verilen para cezalarını, kira ve su borçlarını süresi içinde ödeyen yükümlü ve borçlular aleyhine eşitlik ve adaletli yönetim ilkeleriyle bağdaşmayan sonuçlar doğurabileceği de açıktır.
Açıklanan nedenlerle, mevzuata, eşitlik ve hakkaniyet kurallarına aykırı bulunan … Belediye Meclisinin 5.6.2003 günlü, 14-h sayılı kararının 1580 sayılı Belediye Kanununun 74 üncü maddesi uyarınca iptaline, dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 11.11.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.