1. Daire         2000/49 E.  ,  2000/44 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2000/49
Karar No : 2000/44

Vakıflar Genel Müdürlüğü ile temsil ve idare ettiği vakıflara ait gayrimenkullerin 2000 yılına ait kira bedellerinin tesbitinde uygulanacak artış oranını % 25 olarak belirleyen 4532 sayılı Kanun kapsamına mülhak vakıflara ait gayrimenkullerin de girip girmediği hususunda oluşan duraksamanın giderilmesi istemine ilişkin Başbakanlığın 21.3.2000 günlü ve Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü 1420 sayılı yazısına ekli Devlet Bakanlığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü) yazısında aynen:
“Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 4532 sayılı Kanun 18.2.2000 tarihli ve 23968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 1.1.2000 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Kanunun genel ve madde gerekçeleri ekte sunulmuş, Kanun Türkiye’nin ekonomik koşullarında özellikle deprem nedeniyle meydana gelen olağanüstü zorluklar ve 4331 sayılı kanunun uygulanması sonucu sözleşmeye bağlanan yüksek miktarlardaki kiraların ödenmesinde güçlükler doğması gerekçesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne arz edilmiştir.
Anılan Kanunun 1 inci maddesi ile 227 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 6 ncı madde de “Vakıflar Genel Müdürlüğü ile temsil ve idare ettiği vakıflara ait gayrimenkullerin…” denilmektedir.
4331, 2762 sayılı Kanunlar ve 227 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan hükümler ile 4532 sayılı Kanun ve gerekçesi karşısında mülhak vakıflara ait gayrimenkullerin de 4532 sayılı Kanun kapsamında olduğu düşünülmekte olup, uygulamaya esas olmak üzere konu hakkında Danıştay’ın görüşünün alınması hususunu takdirlerinize arz ederim.” denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Vakıflar Genel Müdürlüğü Hukuk Müşaviri …’in açıklamaları da dinlendikten sonra konu incelenerek;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
4532 sayılı Kanunla 227 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 6 ncı maddede; “Vakıflar Genel Müdürlüğü ile temsil ve idare ettiği vakıflara ait gayrimenkullerin 2000 yılına ait kira bedelleri, 1999 yılı kira bedelinin %25 oranında artırılması ile bulunan miktardır” hükmü yer almaktadır.
İstem, söz konusu geçici 6 ncı madde hükmünün mülhak vakıflara ait gayrimenkullere de uygulanıp uygulanamayacağı hususunda oluşan duraksamanın giderilmesine ilişkin bulunmaktadır.
2762 sayılı Vakıflar Kanununun 1 inci maddesinde, beş bend halinde sayılan vakıfların hepsine birden “mazbut vakıflar” denildiği ve bunların Vakıflar Genel Müdürlüğünce idare olunacağı belirtildikten sonra mütevelliliği vakfedenlerin fer’ilerine şart edilmiş vakıflara “mülhak vakıflar” denildiği ve bunların mütevellileri tarafından idare olunacağı vurgulanmıştır.
Sözü geçen Kanunun 6 ncı maddesinde de mazbut ve mülhak vakıflarla ilgili yukarıda belirtilen tanım ve nitelemelere koşut olarak bunların tüzelkişiliklerine ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Bu maddenin birinci fıkrasında, mülhak vakıfların ayrı ayrı birer tüzelkişilik sayılacakları, kendi taahhütleri ile ilzam olunacakları ve borçlarını kendi mallarından ödeyecekleri belirtilmiş, maddenin ikinci fıkrasında da “Umum Müdürlüğün idare ve temsil ettiği vakıflar da bir kül halinde hükmi şahsiyet sayılır.” denilmiştir.
Söz konusu maddelerin birlikte incelenmesinden, mülhak vakıfların ayrı ayrı tüzelkişilikleri olduğu ve bunların mütevellileri tarafından yönetildiği, Kanunda yer alan ve Genel Müdürlüğün “idare ve temsil ettiği” ibaresiyle nitelenen vakıfların da mazbut vakıflar olduğu açıkca anlaşılmaktadır.
4532 sayılı Kanunla 227 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 6 ncı maddede yukarıda belirtilen “Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ve temsil ettiği” ibaresi aynen yinelendiğinden, bu ibare ile nitelenen vakıfların mazbut vakıflar olduğu kuşkusuzdur.
Bu durumda, 4532 sayılı Kanunla 227 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 6 ncı madde hükmünün, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait gayrimenkuller hakkında uygulanması gerektiği, mülhak vakıflara ait gayrimenkullere ise uygulanamayacağı sonucuna varılarak dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 29.3.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.