1. Daire         1997/201 E.  ,  1998/1 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1997/201
Karar No : 1998/1

Belediye ve il özel idareleri bütçelerinden bazı kamu kurum ve kuruluşlarına ayrılacak kanuni payların hesaplanmasında düşülen duraksamanın giderilmesine yönelik istişari görüş istemine ilişkin Başbakanlığın 25.12.1997 günlü, Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü’nün B.02.0.KKG/174-200/5585 sayılı yazısı ekinde yeralan İçişleri Bakanlığının 10.12.1997 günlü ve Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü B.050.MAH.074.0001/47093 sayılı yazısında aynen:
“Bilindiği üzere, pek çok kanunlarda Belediye ve il özel idareleri bütçelerinden bazı kamu kurum ve kuruluşlarına pay verilmesi öngörülmektedir.
Ancak uygulamada, belediye ve il özel idareleri bütçelerinden ayrılacak kanuni payların nasıl hesaplanacağı konusunda tereddütler doğmaktadır.
4579 sayılı Kanun’un 2921 sayılı Kanunla değişik 3/A maddesi ile söz konusu Kanun’un uygulama yönetmeliğinin 6 ncı maddesine göre % 5 İller Bankası Ortaklık Payının belediyelerin ve il özel idarelerinin hangi gelirleri üzerinden hesaplanacağı açık bir şekilde ifade edilmiş olup uygulamada sorun yaratmamaktadır.
Keza 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 14 üncü maddesinde düzenlenen Genel Müdürlüğün gelirleri arasında “Belediyeler ve il özel idareleri bütçelerinden ayrılan paylar” şeklinde ifade edilmiş bu payın % 1 nispette alınacağı beyan edilmişse de hangi gelirlerin üzerinden ayrılacağı tereddüt konusu olmaktadır.
3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu’nun 8 inci maddesinin (b) fıkrasında, vakfın gelirleri sayılmıştır. Köyler hariç mahalli idare bütçelerinden ayrılması gereken % 2’lik payında hangi gelirler üzerinden ayrılacağına ilişkin mevzuatta bir hüküm yer almamıştır.
Kanuni payların ayrılması ile ilgili olarak mevzuatta açıkça hüküm bulunmayan bu gibi durumlarda, Belediye ve il özel idare saymanlarının ayırdıkları paylar kişi borcuna alınmakta ve Sayıştay İlamlarına konu olmaktadır.
Sayıştay 4 üncü Dairesinin 06.06.1995 gün ve 1395 Sayılı Kararı ile 06.06.1995 gün ve 1408 sayılı kararında 2380 sayılı Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Belediyelere ve il özel idarelerine pay verilmesi hakkındaki Kanuna göre genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere verilen payın, belediye bütçesinden çeşitli kurumlar için ayrılan yasal payların hesabında matraha dahil edilmeyeceği belirtilmiştir. Bakanlığımızca Sayıştay kararları doğrultusunda ekte bir örneği gönderilen yasal payların ayrılmasına ilişkin 27.01.1997 gün ve 45110 sayılı genelge yayımlanarak uygulamaya konmuştur.
Danıştay 1 inci Dairesinin E: 1992/32, K: 1992/129 sayılı kararında da, Sayıştay kararlarının aksine 2380 sayılı Kanuna göre genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere verilen payın belediye bütçesinden çeşitli kurumlar için ayrılan yasal payların hesabında matraha dahil edileceği belirtilmiştir. İl özel idaresi paylarının hesaplanmasına ilişkin 31.10.1988 gün ve 42613 sayılı Genelgemizde anılan Danıştay kararı doğrultusundadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde Belediye ve il özel idareleri bütçelerinden çeşitli kurumlar için ayrılan kanuni payların hesabında 2380 sayılı Kanun gereğince genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere ve il özel idarelerine verilen payların matraha dahil edilip edilemeyeceği konusunda Danıştay Kanunu’nun 42 nci maddesine göre istişari görüş bildirilmesini müsaadelerinize arz ederim.” denilmektedir.
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
İstişari görüş istemi; belediye ve il özel idareleri bütçelerinden bazı kamu kurum ve kuruluşlarına ayrılacak yasal payların hesaplanmasında, 2380 sayılı Kanun gereğince genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve il özel idarelerine verilen payların matrahın saptanmasında dikkate alınıp alınmayacağı hususunda düşüldüğü ifade edilen duraksamaya ilişkin bulunmaktadır.
832 sayılı Sayıştay Kanununda, Sayıştay’ın sorumluların hesap ve işlemlerini yargılayarak kesin hükme bağlaması öngörülmüştür.
İstem yazısına ekli Sayıştay 4 üncü Dairesinin kimi kararlarından, 2380 sayılı Kanuna göre genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere verilen payı, belediye bütçesinden çeşitli kamu kurum ve kuruluşları için ayrılan yasal payların hesaplanmasında matraha (belediye öz gelirlerine) dahil eden bazı belediye sayman ve tahakkuk memurlarına kişi borcu çıkartıldığı anlaşılmaktadır.
Sayıştay’ın Anayasal ve yasal görev ve yetkileri gereği vermiş olduğu konuya ilişkin kararların varlığı dikkate alındığında, istemin, bir istişari düşünceye konu oluşturmayacağı tartışmasızdır.
Açıklanan nedenlerle; istem hakkında istişari görüş bildirilmesine yer olmadığına ve dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 8.1.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.