1. Daire 1996/172 E. , 1996/190 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/172
Karar No : 1996/190
6245 sayılı Harcırah Kanununun 46/1 c maddesinde öngörülen, “mesafeye bağlı yolluğun” yurt dışı görevlerinde bulunan eşlere uygulanması hususunda düşülen duraksamayla ilgili olarak Başbakanlığın 16.8.1996 günlü ve Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü B.02.0.KKG/174-169/3524 sayılı yazısı eki Dışişleri Bakanlığının 12.8.1996 günlü ve Personel Dairesi Başkanlığı PERD/II YSG 286-4698 sayılı yazısında aynen:
“İlgi’deki yazımızda ayrıntılı olarak arzedildiği üzere, her ikisi de memur veya hizmetli olan eşlerin 6245 sayılı Harcırah Kanununun 46/1 c maddesinde öngörülen “mesafeye bağlı yolluğun”, yine bu maddeye 2851 sayılı kanunla eklenen 3.fıkrası uyarınca “eşlerden yalnızca birisi için hesaplanıp, ödenir” hükmüne uygun yapılan işleme itirazla, her ikisi de Bakanlığımız memuru olan eşler … İdare Mahkemesinde dava açmışlar ve kazanmışlardır. Bakanlığımızın temyiz istemi Danıştay Beşinci Dairesince reddedilerek, anılan idare Mahkemesinin kararı onanmıştır.
Söz konusu bu kararın, Bakanlığımız yurtdışı teşkilatında her ikisi de memur veya hizmetli olan ve daha önceki yıllarda yurda dönüş yapmış ve önümüzdeki dönemlerde yurda dönecek görevlilerimize de emsal teşkil edip etmeyeceğinin ve edecekse hangi tarihten itibaren uygulanacağı konusundaki ilgi (b) yazımızın işleme konmasına gerek duyulmaktadır.
2575 sayılı Danıştay Kanunu çerçevesinde Danıştay 1.Daire Başkanlığının bu konuda uygulamaya esas olacak görüşünün alınarak Bakanlığımıza bildirilmesini izinlerine saygılarımla arzederim.” denilmekte olduğundan konu incelenerek;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
İstişari görüş istemi; 6245 sayılı Harcırah Kanununun 46/1/c maddesinde öngörülen “mesafeye bağlı yolluğun” bu maddeye eklenen 3 ncü fıkrada yer alan “eşlerden yalnızca birisi için hesaplanıp ödenir” yolundaki hükümle ilgili uygulamalar üzerine açılan davalar sonucunda Danıştay 5 nci Dairesinin, yurtdışında farklı ülkelerde görev ifa eden eşlerin merkeze farklı güzergahlar üzerinden dönüş yaptıkları gerekçesiyle mesafeye bağlı olarak hesaplanan yolluklarının her bir eşe ayrı ayrı ödenmesini öngören kararları karşısında; yargı kararlarının yurtdışı teşkilatında görevli memur veya hizmetlilerden daha önceki yıllarda yurda dönüş yapmış olanlarla önümüzdeki dönemlerde yurda dönecek olanlar için emsal oluşturup oluşturmayacağı, konusunda düşülen duraksamaya ilişkin bulunmaktadır.
Bilindiği üzere yüksek mahkemelerin içtihatları birleştirme kararları yargı organlarını bağladığı gibi, idareyi de bağlayan kararlardır. İdare, benzeri olaylarda bu kararlar yönünde işlem tesisine zorunlu bulunmaktadır. Bunun dışındaki kesin yargı kararları ise, yalnızca tarafları bağlayan kararlardır. İdare, benzeri olaylarda bu yargı kararları doğrultusunda işlem tesisi zorunda olmamakla birlikte, bu olaylar hakkındaki yargı kararları müstakar hale gelmiş yerleşik içtihatlar haline dönüşmüş ise, artık, idareler açısından bu kararlar emsal alınmayı gerektiren kararlardır. İdarenin, benzeri olaylarda müstakar hale gelmiş yargı kararları doğrultusunda hareket etmesi, hukuka bağlı ve saygılı olmasının bir gereği olduğu gibi, lüzumsuz davaların açılmasını önlemesi bakımından ve dava ekonomisi açısından da uyulması gereken bir kural olmalıdır.
Bu nedenlerle, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 46/1/c maddesinde öngörülen “mesafeye bağlı yolluğun” yurtdışında görevli olanların çalışan eşlerine yurda dönüşlerinde ödenmesinde, Danıştay’ın yerleşik kararlarının gerekçelerine bağlı kalınarak emsal alınmasında bir engel bulunmadığı, daha önceki yıllarda yurtdışından dönüş yapmış olup da yasal dava açma süresi içinde dava açmamış olan personel hakkında ise, bu kararların emsal oluşturmasına olanak görülmediği sonucuna varılmakla dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 30.9.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.