1. Daire         1996/106 E.  ,  1996/136 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/106
Karar No : 1996/136

3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 33 üncü maddesi uyarınca özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın izinlerinin Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca geçici olarak durdurulması veya iptaline karar verilmesinde, iki ihlal arasındaki sürenin Üst Kurul tarafından ilke kararıyla belirlenip belirlenemeyeceği hususunda düşülen duraksamanın giderilmesine yönelik istişari düşünce istemine ilişkin Başbakanlığın 15.5.1996 günlü, B.02.O.KKG/174-163/2049 sayılı yazısına ekli Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun 13.5.1996 günlü, A.01.1.RTÜ.0.01.02.96/172/2277 sayılı yazısında aynen:
“3984 sayılı Yasanın müeyyidelerle ilgili 33 üncü maddesinde öngörülen, izin uygulamasının geçici olarak durdurulması veya izin iptali ile ilgili iki uyarı arasındaki zamansal bağın ilke kararı ile belirlenip belirlenmeyeceği konusunda Danıştay Birinci Dairesinden görüş istenmesi dileğidir.
Bilindiği gibi, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunu’nun 33 üncü maddesi ile uyarı, durdurma ve iptale ilişkin yaptırımlar düzenlenmiştir. Buna göre; “Üst Kurul, öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlal eden, yayın ilke ve esaslarına aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını uyarır. Bu uyarıda, ihlalin niteliği, ağırlığı ve tekrarı halinde sonuçları açıkça belirtilir.
İhlalin tekrarlanması halinde, ihlalin ağırlığına göre izin uygulanmasın bir yıla kadar geçici olarak durdurulur veya yayın izni iptal edilir.
Yayın izninin verilmesi için gerekli şartlardan birini kaybeden veya şartların uygunluğunu hile ile elde eden özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının izni, Üst Kurulca iptal edilir.”
Madde hükmünde sözü edilen ihlallerin ve uygulanacak yaptırımların belirlenmesi idari işlemler statüsü içinde yer almaktadır. Söz konusu 33 üncü maddenin 2.fıkrasında öngörülen “ihlalin tekrarlanması hali” ile aynı netelikteki ilk ihlal arasındaki zamansal bağın bilinmesi ve belirli bir süreye bağlanması gerektiği kanısındayız. Zira, ilk uyarı kararı ile yayını durdurmayı gerektirecek nitelikteki ikinci ihlal arasındaki süreyi belirsizliğe bırakmak bu konudaki kararların sürekliliğini ve tutarlılığını olumsuz yönde etkileyecek durumların doğmasına yol açacaktır. İlk uyarıdan ne kadar süre sonra aynı nitelikteki ikinci ihlal nedeniyle yayın durdurulacaktır. Örneğin ilk uyarıdan 8-10 yıl sonra gerçekleşen aynı nitelikteki bir ihlal tekrar sayılacak mıdır? 3984 sayılı Yasanın 33 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmündeki bu belirsizlik, yönetmeliklerle de çözümlenmediğinden, ancak Üst Kurulun bu konuda alacağı ilke kararı ile giderilebilecektir. Esasen Türk Ceza yasası, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası ve 213 sayılı Vergi Usul Yasası ile de benzer durumlar belirli sürelerle sınırlandırılmıştır. Üst Kurulumuzun bu konuda ilke kararı almasına 3984 sayılı yasada da bir engel bulunmadığı kanısındayız. Gerçekten, 3984 sayılı yasanın 28 inci maddesinin 2. fıkrası uyarınca yayın kuruluşları yaptıkları her yayın bandını bir yıl süre ile muhafaza etmeye mecbur tutulmuşlardır. Radyo ve Televizyon Yayınları Yayın Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin tanımlara ilişkin 4 üncü maddesinde de; yayın günü, aylık yayın dönemi ve yıllık yayın dönemi ayrıntıları ile belirlenmiş ve tanımları yapılmıştır. Görüldüğü gibi, uyarı ile durdurmayı gerekli kılan aynı nedene dayalı ikinci ihlal arasında, konulacak süre yönünden gerek 3984 sayılı yasada, gerek anılan yönetmelikte belirli ölçülerin yer aldığı konusunda da bir duraksama yoktur. O halde, ilk uyarı kararı ile yayın durdurmayı gerekli kılan ikinci ihlal arasında belirli ve makul bir sürenin varlığı konusunda ilke kararı alınması, 3984 sayılı yasanın, özellikle 33 üncü maddenin 2 inci fıkrası hükmünün konuluş amacına da uygun olacaktır.
Özetlediğimiz nedenlerle, 3984 sayılı yasanın müeyyidelerle ilgili 33 üncü maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen, izin uygulamasının geçici olarak durdurulması veya izin iptaline ilişkin haller arasındaki sürenin ilke kararı ile belirlenip belirlenmeyeceği konusunda Danıştay Birinci Dairesinin görüşüne başvurulmasını takdirlerinize arz ederim.” denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Hukuk Müşaviri Av….’ün açıklamaları dinlendikten sonra konu incelenerek;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun “Müeyyideler” başlıklı altıncı bölümünde yer alan 33 üncü maddesi, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun, öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin koşullarını ihlal eden, yayın ilke ve esaslarına aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının uyarılacağı, bu uyarıda ihlalin niteliği, ağırlığı ve tekrarı halinde sonuçlarının açıkca belirtileceği, ihlalin tekrarlanması halinde ve ağırlığına göre yayın izninin bir yıla kadar geçici olarak durdurulacağı veya iptal edileceği hükmünü taşımaktadır.
3984 sayılı Kanun, radyo ve televizyon yayıncılığını bir kamu hizmeti olarak belirlemekte, bu alanda uyulması zorunlu ilke ve esasları ve bunlara uyulmaması halinde uygulanacak yaptırımları (müeyyideleri) ayrıntılı biçimde saptamaktadır.
Buna göre, Kanunun 33 üncü maddesinde, yayın kuruluşlarının Kanunda öngörülen ilke ve esasları ihlal etmesi durumunda Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun yapması gereken işlemler sırasıyla sayılmış, bunun dışında tekrarlanan ihlaller arasında bir süre kaydı konulmadığı gibi, Üst kurula bu konuda düzenleme yapma yetkisi de tanınmamıştır.
Başka bir anlatımla, 33 üncü madde, belli eylemlerin tekrarı durumunda uygulanacak idari cezaları öngörmekte ve bunların uygulanması hususunda Üst Kurulu yükümlü kılmaktadır.
Bu durumda, Üst Kurul tarafından, iki ihlal arasında süre belirlenmesi yoluna gidilmesi durumunda, saptanan sürenin geçmesinden sonra tekrarlanacak ihlal üzerine, Kanunda öngörülen yaptırımın uygulanmasına fiilen olanak kalmayacak ve dolayısıyla Kanun hükmünün uygulanması idari nitelikteki bir kararla engellenmiş olacaktır ki, anılan 33 üncü maddenin gerek yazılış biçiminden ve gerekse içeriği yönünden böyle bir sonuca ulaşmak olası değildir.
Açıklanan nedenlerle, 3984 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinde öngörülen yaptırımların uygulanmasında esas teşkil etmek üzere, özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın izninin geçici olarak durdurulması veya iptalini gerektiren iki ihlal arasındaki sürenin Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun ilke kararıyla belirlenmesine yasal yönden olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılarak, Dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 28.6.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.