1. Daire 1994/87 E. , 1994/104 K.
Daire : BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 104
Esas Yılı : 1994
Esas No : 87
Karar Tarihi : 28/06/994
İŞLEMDEN KALDIRILAN BİR DAVA DOSYASININ YENİLENMEMESİ SURETİYLE DAVANIN İZLENMESİNDEN VAZGEÇİLMESİ YOLUNDA İSTENİLEN GÖRÜŞÜN 4353 SAYILI YASANIN 29.MADDESİNİN ÖNGÖRDÜĞÜ ANLAM VE NİTELİKTE BULUNMADIĞI HK.
… İharacat ve Pazarlama A.Ş’nin 1984, 1985, 1986, 1987 ve 1988 yıllarında hayali ihracat yaptığının çeşitli raporlarla bildirilmesine karşın gereken önlemlerin alınmaması nedeniyle bu şirkete ihracatta vergi iadesi, destekleme fonu ve faiz farkı iadesi olmak üzere toplam ….-TL. haksız ödeme yapılması sonucunda oluşan hazina zararının tazmini için bu dönemde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Hazine ve Dış ticaret Müsteşarlığında görevli olan toplam 11 kişi hakkında açılan davanın, davacı idarenin istemi üzerine H.U.M.K’nun 409.maddesi uyarınca Hazine ve Dış Ticaret Müstaşarlığı mensupları … ve … hakkında olmak üzere işlemden kaldırılan kısmının; yenilenmemek suretiyle takibinden vazgeçilmesi hususunda 4353 sayılı Kanunun 29.maddesi gereğince görüş istenilmesi üzerine;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
4353 sayılı Maliye Vekaleti Baş Hukuk Müşavirliğinin ve Muhakemat Umum Müdürlüğünün Vazifelerine, Devlet Davalarının Takibi Usullerine ve Merkez ve Vilayetler Kadrolarında Bazı Değişiklikler Yapılmasına Dair Kanunun 29.maddesi, “miktar ve değeri 50.000.000 lirayı geçen dava ve icra takiplerinden ve aleyhte neticelenenlerin yüksek dereceli mercilerce tetkikini istemekten vazgeçilmesi, Devlet Şurasının muvafık mütalası üzerine Maliye Vekaletince kararname alınmasına bağlıdır.” Hükmünü taşımakta, bu maddede öngörülen 50.000.000.-liralık sınır, 3484 sayılı Kanunun 1.maddesi uyarınca her yılın Bütçe Kanunlarında belirlenmekte ve 3941 sayılı 1994 Mali Yılı Bütçe Kanununun (i) cetvelinin (c) madde sinde de 15.000.000.000.-liraya çıkartılmış bulunmaktadır.
Davadan vazgeçme, yasal deyimiyle davadan feragat H.U.M.K.nun 91.madde sinde, iki taraftan birinin neticesi talebinden vazgeçmesi olarak tanımlanmış, aynı Kanunun 95.maddesinde de feragatin kesin hükmün hukuki sonuçlarını doğuracağı belirtilmiştir.
Bu hükümlere göre davadan vazgeçme (feragat), davanın taraflarından birinin kendi iradesiyle davayı kesin olarak sona erdirmesidir. Bu şekilde sona erdirilen bir davanın ise, aynı konu ve sebebe dayalı olarak aynı tarafa karşı açılması artık olası bulunmamaktadır.
Sözü geçen, 4353 sayılı Kanunun 29.maddesi uyarınca Maliye Bakanlığınca 1994 yılında miktarı ve değeri 15.000.000.000.-lirayı aşan dava veya icra takiplerinden yukarıda hukuki niteliği açıklanan vazgeçme (feragat) için Danıştayın uygun görüşü gerekmektedir.
Oysa, Maliye Bakanlığının istem yazısına anılan madde hükmü gereğince davadan değil işlemden kaldırılan bir dava dosyasının yenilenmemesi suretiyle davanın takibinden vazgeçilmesi için uygun görüş istenilmekte ve bu husus H.U.M.K.NUN 409.maddesinde düzenlenmiş bulunmaktadır. Gerçekten bu maddenin birinci fıkrasında, davanın taraflarından hiçbirinin oturuma gelmemeleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerinin bildirmeleri halinde davanin yenilenmesine kadar ilgili mahkemece dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verileceği; beşinci fıkrasında, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davaların açılmamış sayılacağı ve mahkemece bu hususta kendiliğinden karar verilerek kaydın kapatılacağı hükmü yer almaktadır.
Görüldüğü üzere, işlemden kaldırılan bir dosyanın yenilenmemesi suretiyle davanın takibinden vazgeçilmesi, davadan vazgeçmekten (feragattan) farklı olarak davayı kesin olarak sona erdirmemekte, davanın esasını teşkil eden hakkın, zamanaşımı dışında ileride yeniden iddia (dava) edilmesini olanaklı kılmaktadır.
Bu durumda, 4353 sayılı Kanunun 29.maddesinin öngördüğü anlam, nitelik ve içerikte bulunmayan istemle ilgili olarak bu maddeye göre Danıştayca görüş bildirilemeyeceğinden, istem hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildi.