1. Daire         1994/143 E.  ,  1994/165 K.
Daire : BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 165
Esas Yılı : 1994
Esas No : 143
Karar Tarihi : 12/10/994

BANKALAR SİGORTA VE REASÜRANS ŞTİ.TİC.ODALARI, SAN. ODALARI, BORSALAR VEYA BUNLARIN TEŞKİL ETTİKLERİ PERSONELİ İÇİN KURULMUŞ BULUNAN SANDIKLARIN SSK KURUMUNA DEVREDİLMEDEN ÖNCE BU SANDIKLARA MENSUP KİŞİLERİN DEVİR TARİHİNE KADAR GEÇECEK SÜRE İÇİNDE HASTALIK SİGORTASI YARDIMININ SSK KURUMUNCA KARŞILANMASI HK.

Bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların yetkili organlarınca alınan fesih ya da devir kararı üzerine, bütün aktif ve pasifiyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmesine Bakanlar Kurulunca karar verilmeden önce, bu sandıklara mensup personelin devir tarihine kadar geçecek süre için de hastalık sigortası yardımlarının Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanması hususunun Bakanlar Kurulu kararıyla düzenlenmesinin mümkün olup olmadığı konusunda düşülen duraksamanın giderilmesi amacıyla istişari düşünce istemine ilişkin Başbakanlığın 1.9.1994 günlü ve Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü B.02.0.KKG/174-103/04639 sayılı yazısı ekindeki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 19.8.1994 günlü ve Hukuk Müşavirliği B.13.0.HKM.0.00.00.00.(1994) 510-4/01326/22450 sayılı yazısında aynen:
“17.7.1964 tarihinde kabul edilerek 1.3.1965 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20.maddesi kapsamındaki bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar ve bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan vakıf şekildeki emekli sandıkları, üyelerine en az Sosyal Sigortalar Kanununda belirlenen hak ve menfaatleri sağlamakla yükümlü bulunmakta ve Kanunla kurulu diğer Sosyal Güvenlik Kuruluşları
gibi faaliyetlerine devam etmektedirler.
Bu sandıklardan; … Bankası A.Ş. 24.11.1983 tarih ve 18231 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 27.10.1983 tarih, 83/7242 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti … Bankasına, Türkiye … Bankası T.A.Ş. ise, 21.5.1992 tarih ve 92/3067 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye … Bankası A.Ş.ne devredilmiştir.
Sözü edilen Bakanlar Kurulu Kararlarına ekli kararlarda; kararname tarihi itibariyle bankalarda çalışan personelin hizmet akitlerinin sona ereceği, devredilen bankalarda sürekli çalışan bir kısım personelden uygun görülenlerin, devralan banka kadrosuna atanabileceği, devralan banka kadrosuna atanması uygun görülmeyenlerin ise, yasal haklarının ödenerek işle ilişkilerinin kesileceği öngörüldüğünden … Bankası T.A.Ş. ile … Bankası T.A.Ş.’de çalışan bir kısım personelin görevine son verilmiş bir kısım personel ise T.C. …Bankası ve Türkiye … Bankası A.Ş. kadrolarına atanarak T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilmişlerdir.
Bu suretle, çalışan (aktif) sigortalıları kalmayan, emeklileri ile dul ve yetimlerine aylık ve diğer sosyal güvenlik yardımlarını ödemekle yükümlü bulunan sözkonusu bankaların emekli sandıkları ekonomik ve mali yönden güç durumda kalmıştır.
Aynı şekilde … Sigorta A.Ş. … Yardım ve Emekli Sandığı Vakfı, Türkiye … Sandığı Vakfı ve … Sandığı Vakfının ekonomik bakımından yeterli olmamaları nedeniyle aktif ve pasif durumda bulunan sigortalılarına sosyal güvenlik yardımlarını sağlayamadıkları anlaşılmıştır.
Bu nedenle 25.4.1985 tarih, 3182 Sayılı Kanuna göre birleştirilen veya bir başka bankaya devredilen veya bankacılık faaliyetleri sona eren bankalar ile mali durumları üyelerinin sosyal güvenlik yardımlarını sürdürmeye elverişli olmadığı anlaşılan sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin vakıf veya dernek şekilde kurulmuş ve 506 sayılı Kanunun geçici 20.maddesi kapsamında bulunan sandıkların yetkili organ larının ilgili mevzuat hükümlerine göre fesih veya devir için alacakları karar üzerine Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmeleri uygun görülerek konu 7.6.1994 tarih ve 21953 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3995 sayılı Kanunla çözüme bağlanmıştır.
sözü edilen 3995 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra 1984 yılı Nisan ayından itibaren … Sulh Hukuk Hakimliğinin vesayetine girmiş bulunan ve bu mahkeme tarafından atanan kayyımlar tarafından yönetilen … Bankası Personeli Sosyal Sigorta Sandığı Vakfı, Sandığın Sosyal Sigortalar Kurumuna devri konusunda karar almıştır.
Diğer taraftan, 506 sayılı Kanuna 3995 sayılı Kanunun 2.maddesi ile eklenen “Ek madde 36” nın 3.paragrafı uyarınca fesih veya devir için karar alan sandıklara Sosyal Sigortalar Kurumuna devrine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi çalışmalarına Bakanlığımız koordinatörlüğünde 20.6.1994 tarihinde yapılan toplantı ile başlanılmıştır.
Bu toplantıda; devirle ilgili usul ve esasların belirlenmesine esas olacak çalışmanın iki teknik komite tarafından yürütülmesi; birinci komitenin sandıkların aktüeryal hesaplarını incelemek üzere Sosyal Sigortalar Kurumu aktüerleri ile Hazine Müsteşarlığının konuyla ilgili uzmanlarından oluşan Aktüeryal Hesaplar Teknik Komitesi, ikinci komitenin ise; sandıklardan aylık ve gelir almakta olanların aylık ve gelirlerinin 506 sayılı Kanun hükümlerine göre intibak işlemlerini yapmak üzere İntibakt İşlemleri Teknik Komitesi olarak kurulması kararlaştırılmış ve keyfiyet Bakanlık Makamının 5.7.1994 tarih ve 4344 sayılı Onay’ı ile uygun görülmüştür.
Ancak, 1.6.1994 kabul 7.6.1994 yürürlük tarihli 3995 sayılı Kanun uyarınca Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilecek sandıklar ekonomik ve mali bakımdan uzun süredir güç durumda bulunduklarından üyeleri ile gelir ve aylık bağlanmış bulunanların ve bunların hak sahiplerinin hastalık sigortasına ilişkin yardımlarını karşılayamamakta ve 3995 sayılı Kanunda da sandıklarını Sosyal Sigortalar Kurumuna devrine kadar geçecek sürede çalışanların ve hak sahiplerinin “Hastalık Sigortası” yardımlarının kimin tarafından karşılanacağı konusunda sarih bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 25.4.1985 tarih ve 3182 sayılı Bakanlak Kanununa göre birleştirilen, bir başka bankaya devredilen veya bankacılık faaliyetleri sona eren banka sandıklarının üyeleri ile bu sandıklardan gelir ve aylık alanlarla bunların hak sahiplerinin “Hastalık Sigortası Yardımlarının” devre ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla başlatılan çalışmalar sonuçlanıncaya kadar, devre ilişkin aktüeryal hesaplamalarda nazara alınmak üzere 506 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanması düşünülmüş ise de; Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünce Sandık mensuplarının Hastalık sigortası yardımlarının kanun uyarınca ancak devre ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının yayımlanmasından sonra karşılanabileceğini bildirmiştir.
Malumları olduğu üzere, Devlet, Ülkede yaşayanlar arasında hiçbir ayırım gözetmeksizin toplumun bütün fertlerinin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak tarzda bugünlerini ve yarınlarını güven altına almak amacıyla Sosyal Güvenlik Kuruluşlarını kurmuştur. Nitekim bu görüş Anayasa’nın 60.maddesinde “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” şeklinde maddeleşmiştir.
Bu açıdan, 3995 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilecek sandık mensuplarının devir tarihine kadar geçecek süredeki “Hastalık Sigortası Yardımları” önem arzetmekte ve kanunda bir dayanak bulunmamakla birlikte bu kişilerin “Hastalık Sigortası Yardımlarının” 506 sayılı Kanun çerçevesinde Sosyal Sigortalar Kurumunca karşılanması ve devre ilişkin aktüeryal hesaplamalarda nazara alınması hususunun Bakanlar Kurulu Kararı ile düzenlemesinin yerinde olacağı düşünülmekte birlikte, bu konuda Danıştay Birinci Dairesinin istişari görüşünün alınması hususunda gereğini müsadelerine arz ederim.” denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Daire Başkanı …, Şube Müdürü …, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kuruluşları Genel Müdür Yardımcısı … ve Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdür Yardımcısı …’ın açıklamaları dinlendikten sonra;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
İstişari düşünce istemi, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların yetkili organlarınca alınan fesih ya da dever kararı üzerine, bütün aktif ve pasifiyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmesine Bakanlar Kurulun ca karar verilmeden önce, bu sandıklara mensup personelin devir tarihi ne kadar geçecek süre içinde hastalık sigortası yardımlarının Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanması hususunun Bakanlar Kurulu kararıyla düzenlenmesinin mümkün olup olmadığı konusunda düşülen duraksamaya ilişkin bulunmaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa 3995 sayılı Kanunla eklenen ek 36.maddesinde, 506 sayılı Kanunun geçici 20.maddesine göre, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya açıkların, su sandıkların iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlardan tahsil edilmek üzere, Bakanlar Kurulunun karar tarihinden itibaren üç ay içinde Hazinece Sosyal Sigortalar Kurumuna ödeneceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20.maddesi kapsamındaki sosyal yardımlaşma sandıkları da personelin güvenliğini sağlamak üzere oluşturulmuş kuruluşlar olup, bu kuruluşlardan Bankalar Kanununa göre birleştirilen, bir başka bankaya devredilen veya bankacılık faaliyetleri sona eren bankaların personeline ait olanlarla mali durumları üyelerinin sosyal güvenlik yardımlarını sürdürmeye elverişli olmadığı anlaşılan sandıklara mensup kişilerin hak ve alacaklarının güvenceye kavuşturulması için çıkarılan 3995 sayılı Kanunla 506 sayılı Kanuna eklenen ek 36.maddede, söz konusu sandıkların bütün aktif ve pasifiyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumuna Bakanlar Kurulu kararıyla devredilmesi öngörülmüş ise de, devir tarihine kadar geçecek süre içinde hak sahiplerinin hastalık sigortası yardımlarının karşılanması yolunda bir hükme yer verilmediği görülmektedir.
Sosyal Sigorta iştirakçileri için önemli bir yardım olan ve hastalık sigortası kapsamı içinde yer alan sağlık yardımlarının Devlet güvencesi altına alınması yerinde olmakla birlikte, yukarıda sözü edilen Yasa hükmünde, anılan sandıklar için, sadece, Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmeleri konusunda bir Bakanlar Kurulu kararı çıkarılmasının öngörüldüğü anlaşıldığından, henüz, devir kararı alınmadan, hastalık sigostası yardımının Kurumca ilgililere ödenmesi konusunda bir Bakanlar Kurulu kararı çıkarılmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu nedenle, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan devri söz konusu sandıkların, bütün aktif ve pasifleriyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmelerine, Bakanlar Kurulunca karar verilmeden önce, bu sandıklara mensup kişilerin devir tarihine kadar geçecek süre içindeki hastalık sigortası yardımlarının Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanması konusunda Bakanlar Kurulu kararı düzenlenmesine olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmakla dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 12.10.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.