1. Daire 1992/115 E. , 1992/124 K.
Daire : BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1992
Karar No : 124
Esas Yılı : 1992
Esas No : 115
Karar Tarihi : 27/03/992
YARGI KARARLARINA KONU OLAN MADEN ALANLARINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE VERİLEN RUHSATLARIN İPTAL KARARLARININ KAPSADIĞI ALANIN DIŞINDA TUTULAMAYACAĞI VE BULUNMUŞ HALE GELEN YERLER İÇİN ULAŞTIĞI AŞAMAYA GÖRE ARAMA RUHSATI YERİNE ÖN İŞLETME YA DA İŞLETME RUHSATI VERİLMESİ GEREKECEĞİ HK.
İstemin konusu, 3213 sayılı Maden Kanunu hükümlerine göre maden arama ruhsat talebi reddedilen veya iptal edilen kişiler tarafından açılan davalar sonucunde lehlerine mahkeme kararı bulunan hak sahiplerinin yine kendi alanları içerisinde kaldığı halde, üçüncü kişilere devrettikleri ruhsatların, uygulama aşamasında, yargı kararı dışında tutulup tutulmayacağı ve bulunmuşluğu sabit olan alan içerisinde kaldığı halde ön işletme veya işletme ruhsatı verilen yerler için mahkeme kararı uyarınca arama ruhsatı mı verileceği, yoksa ulaştığı aşama gözönünde bulundurularak ilgililere Maden Kanununda öngörülen proje hazırlak süreleri tanınarak ruhsat düzenlenmesine mi gidileceği konularında oluşan duraksamının giderilmesine ilişkin bulunmaktadır.
Anayasanın 138. ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28.maddesi gereğince, idareler mahkeme kararlarına uymak ve kararların gereklerine göre işlem tesis etmek zorunda olup, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremezler.
Bu durumda, yargı yerlerince verilen iptal kararlarının yerine getirilmemesi veya geç yada değiştirilerek yerine getirilmesi olası bulunmadığından ve idare hukuku ilkelerine göre, iptal kararları dava konusu iş lemle ona bağlı işlemleri yapıldıkları tarihten itibaren ortadan kaldırarak, önceki hukuki durumun yürürlüğünü sağladığından, iptal kararlarına konu teşkil eden maden alanlarında sonradan meydana gelen fiili ve hukuki durumların dayanağının bulunmayacağı ve geçerliliğini yitireceği açıktır.
Öte yandan, bulunmuş maden alanının yeniden arama ruhsatına konu yapılamayacağı yerleşik içtihatlarla kabul edildiğinden ön işletme veya işletme ruhsatı verilen bu yerler için Kanunda öngörülen proje hazırlık süreleri tanınarak ilgililere arama ruhsatı yerine ön işletme ya da işletme ruhsatı verilmesi gerekir.
Sonuç olarak, yargı kararlarına konu olan maden alanlarında üçüncü kişilere verilen ruhsatların iptal kararlarının kapsadığı alanın dışında tutulamayacağı ve bulunmuş hale gelen yerler için ulaştığı aşamaya göre arama ruhsatı yerine ön işletme ya da işletme ruhsatı verilmesi gerekeceği düşünüldü.