1. Daire 1989/78 E. , 1989/164 K.
Daire : BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 164
Esas Yılı : 1989
Esas No : 78
Karar Tarihi : 07/11/989
İL ÖZEL İDARESİ TÜZEL KİŞİLİĞİNİN TEMSİLİNİN VALİYE AİT OLDUĞU İLÇE ÖZEL İDARESİNİN ORTAĞI OLDUĞU ŞİRKETLERDE DE GENEL KURUL TOPLANTILARININ TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİNE TABİ OLACAĞI HK.
İl Genel Meclisinin, İl Özel İdarenin iştirakinin bulunduğu ortaklık, kuruluş ve müesseselerde yapılacak genel kurullarda İl Genel Meclisi üyelerinin temsilcisi olarak atanması ve hisse olarak çoğunlukta bulunulan şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantıları yapılması hakkındaki kararına karşı, İl Özel İdaresi Kanununun 135.maddesi uyarınca …Valisi tarafından yapılan itiraz üzerine gereği görüşülüp düşünüldü:
İl Genel Meclisi toplantısında, İl Özel İdaresinin katılımı bulunan bütün ortaklık, kuruluş ve müesseselerde yapılacak genel kurullara İl Genel Meclisi üyelerinin temsilcisi olarak atanması ve ayrıca hisse olarak çoğunlukta bulunulan şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantıları yapılması hususununun oyçokluğuyla kabul edildiği, bu kararın İl Özel İdaresi Kanunun 135.maddesi uyarınca Vali tarafından onaylanmayarak mevzuata ve uygulamaya aykırı olduğu ileri sürülerek iptali isteminde bulunulduğu dosyadaki belgelerin incelenmesinden anlaşılmaktadır.
İl Özel İdaresi Kanununun 75.maddesinde, il özel idaresi, taşınır ve taşınmaz mallara sahip ve Yasayla öngörülen görevleri yerine getirmekle yükümlü bir tüzel kişilik olarak belirlendikten sonra 77.maddesinin ilk fıkrasında il özel idaresine ait bütün işleri ve görevleri yerine getirme yetkisinin yalnızca valiye ait olduğu, Yasanın 87.maddesinin 3360 sayılı Yasayla değişik ilk fıkrasında ise valinin il özel idaresi nin görevlerini, özel idare müdürlüğü ve merkezi idarenin ildeki teşkilatları vasıtasıyla yürüteceği hükümlerine yer verilmiş ve yine aynı Yasanın 94.maddesinde de valinin, il özel idaresiyle ilgili işler hakkında mahkeme ve resmi dairelerde bizzat davacı ve davalı sıfatıyla duruşma ve müdafaada hazır bulunmaya ve her yasal yola başvurmaya ve bu görevi uygun göreceği kişilere vekaletnameyle vermeğe yetkili olduğu hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda yazılı hükümlerden ortaya çıkan sonuca göre; il özel idaresi tüzel kişiliğinin temsili valiye aittir. Vali söz konusu bu temsil yetkisini bizzat kullanabileceği gibi uygun göreceği kişiler ve görevlendireceği memur eliyle de kullanabilir. İl genel meclisinin, valinin bu konudaki yasal yetkisini sınırlayıcı nitelikte bir karar vermesine hukuksal olanak yoktur.
Öte yandan 27 Haziran 1956 günlü ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre anonim ve limited şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantıları yapılması ve bir takım özel koşulların gerçekleşmesine bağlıdır. Ayrıca Yasanın 365 ve sonraki maddelerinde anonim şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantılarına çağrı yetkisinin hangi durumlarda hangi organlara ait olacağı da açıklanmıştır. Yasa hükümleriyle şirket ana sözleşmesinde yer alan esaslara uyulmadan söz konusu şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantıları yapılamaz. Bu durumda il özel idaresinin hisse olarak çoğunlukta bulunduğu şirketlerde de ancak bu hükümlerin işletilmesi suretiyle olağanüstü genel kurul toplantıları yapılabileceğinden, salt il genel meclisi kararıyla böyle bir toplantının gerçekleştirilemeyeceği de kuşkusuzdur.
Belirtilen nedenlerle, İl Genel Meclisinin itiraz konusu kararının, İl Genel |daresinin katılımı bulunan ortaklık, kuruluş ve müesseselerde yapılacak genel kurullara katılacak temsilcilerin İl Genel Meclisi üyeleri arasından atanması yolundaki bölümünün İl Özel İdaresi Kanununun 77. ve 87.maddesi hükümlerine aykırı olduğu, aynı özel idarenin hissesinin çoğunluğuna sahip bulunduğu şirketlerde olağanüstü genel kurul toplantıları yapılmasına ilişkin bölümünün ise, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uyarlığı bulunmadığı açık olmakla itirazın kabulüyle İl Genel Meclisi toplantısında bu konularda alınan ve itiraza konu edilen kararların iptaline ve dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına karar verildi.